Der Himmel über Berlin

 

"Ο έρωτας γεννιέται μαζί με την αντίληψη της καμπύλης μιας πλάτης, του μήκους ενός φρυδιού, με το σκάσιμο ενός χαμόγελου. "Συμβαίνει!" Η παρουσία ενός άλλου πλάσματος κινητοποιεί την προσοχή, τις αισθήσεις. [...] Η φαντασία αναλαμβάνει αυτή την πραγματικότητα κι αρχίζει να χτίζει φαντασιώσεις, όνειρα, σχέδια... Δημιουργεί τη δική της ανάγκη, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις περικλείει ολόκληρη τη ζωή. Γίνεται η φωνή εκείνη μέσα στη νύχτα που σου λέει "σ' αγαπώ", αποσταθεροποιώντας συθέμελα την ύπαρξή σου. Τέλος, εκτείνεται μέχρι τις σφαίρες εκείνες όπου αρχίζεις να διερωτάσαι για ολόκληρο το Σύμπαν εξημερώνει τη σκέψη και τελικά γίνεται εθισμός. Τότε, στις τραγικότερες περιπτώσεις, βυθίζεται στην άβυσσο, εκεί όπου αντηχούν κραυγές οδύνης, εκεί όπου οι εραστές χάνουν κάθε αίσθηση του χώρου και της πραγματικότητας. Σε τέτοιες στιγμές ένας ποιητής θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ο έρωτας αλλάζει τη ροή του χρόνου.
Αυτή η κατάσταση του ερωτευμένου είναι μια άβολη κατάσταση: είναι ασταθής, ανοιχτή σε όλους τους ανέμους, σχεδόν παράλογη. Εύκολα προκαλεί μια αίσθηση τρόμου, γίνεται εμμονή. Αυτό συμβαίνει όταν αυξάνουν οι χτύποι της καρδιάς, και κάποιος σβήνει τα φώτα, ξαπλώνει πλάι σε ένα άλλο σώμα και βυθίζεται σε ένα είδος απελπισμένης ευδαιμονίας.
Όταν κανείς ερωτεύεται γίνεται παιδί: τεντώνει το λαιμό του κι ακούει ένα τραγούδι που δεν προορίζεται να τραγουδηθεί. Μένει άναυδος. Ωστόσο ολοένα και πληθαίνουν όλοι εκείνοι που δεν θα ρισκάρουν τη ζωή τους για τη στιγμή αυτή. Δεν θα ρισκάρουν ούτε και πολύ λιγότερα, δεν θα κάνουν το παραμικρό. Φοβούνται, αισθάνονται καλύτερα μέσα στη μετριότητά τους. Τους καταλαβαίνουμε: ο έρωτας σε όλες του τις μορφές είναι το σημαντικότερο πράγμα με το οποίο ερχόμαστε ποτέ αντιμέτωποι, αλλά επίσης και το πιο επικίνδυνο, το πιο απρόβλεπτο, το πιο ενοχλητικό. Όμως είναι και ο μοναδικός τρόπος σωτηρίας που γνωρίζουμε"

ADNAN ETEL ~ Tο τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα ~

 

«Στην Ακτή»

Μπορεί να έχεις την ευτυχία πολύ κοντά σου, σε απόσταση αναπνοής, και να τη χάσεις;
Ναί μπορεί!
Λάθος εντυπώσεις, λάθος χειρισμοί, εγωισμοί, στερεότυπα, κοινωνικές αποδοχές και οτιδήποτε άλλο παράταιρο θα δημιουργήσουν μια …ομίχλη και θα "χάσεις" το δρόμο σου & το μυαλό σου, τον προσανατολισμό σου.
Εναν μακρύ δρόμο που διανύθηκε σιγά σιγά και με τους δυο, που τους έφερε τόσο κοντά…. για να τους χωρίσει, όταν όλα έδειχναν τόσο όμορφα!΄
Αρχές δεκαετίας του 1960 ….. όταν όλα ήταν κάπως πιο ρομαντικά, συνεσταλμένα
“Μια εύθυμη, όμορφη και τρομερά έξυπνη γυναίκα, η Φλόρενς”
“Πίστευε ότι ήταν αυθεντικός, διαφορετικός απ’ όλους όσους είχε γνωρίσει…”
Ο Έντουαρντ είχε πάρει πτυχίο από το Γιουνιβέρσιτι Κόλετζ του Λονδίνου.
“Πώς ήταν δυνατό να μην ερωτευτεί κάποια τόσο παράξενα κι εγκάρδια ιδιαίτερη….”
“Κι εκείνη τον αγαπούσε με τόση ένταση , με τόση βασανιστική σωματική επιφυλακτικότητα…”
Το πάθος της Φλόρενς η μουσική. Το παίξιμο της ήταν ευέλικτο και ακριβές….
Του Έντουαρντ ποτέ δεν του άρεσε η κλασική μουσική και τώρα μάθαινε την κεφάτη αργκό της-λεγκάτο, πιτσικάτο, κον μπρίο…
Εγκλωβισμένοι όμως μέσα σε προσωπικές αγωνίες και η νύχτα του μέλιτος θα γίνει χίλια κομμάτια, όπως τα πολυάριθμα μικρά και μεγάλα πετραδάκια της ακτής που ανακατεύει επίμονα το κύμα της θάλασσας....

[Στην Ακτή] του Ιαν Μακ Γιούαν, σε κινηματογραφική μεταφορά!

Ιστορια μιας μοιχειας

Ποιός/α δεν θα ΄θελε, δεν θα επιθυμούσε και μια διαφορετική ζωή, μια παράλληλη, μια δεύτερη μια μυστική ζωή. Πέρα από τα καθημερινά, τα συνήθη και τα αναμενόμενα. Εκεί άλλωστε δεν είναι η πηγή της ζωής; στο ποθητό και προφυλαγμένο πολύ ή λίγο. Σ' εκείνο που σε προκαλεί να ρισκάρεις την ασφαλή και τακτοποιημένη σου ζωή. Εκείνο που σε ξαναζωντανεύει, που σε κάνει να ζεις δυό ζωές ταυτόχρονα.
....................
"...τώρα η Κλέμενς αναρωτιέται αν, σε όλο το νησί υπάρχει έστω ένα ζευγάρι σαν κι αυτούς, δηλαδή τόσο όμορφο να το βλέπεις, τόσο ευλογημένο, δεμένο από την αμοιβαία έλξη, ακριβώς επειδή είναι παράνομο. Κάποιοι που να δραπετεύουν από μια άλλη ζωή, την πραγματική ζωή. Η μυστικότητα μοιάζει με όνειρο, ποθητό και περιορισμένο, που θα χαθεί στο φως της μέρας. Όχι, σίγουρα δεν υπήρχε κανείς σαν κι αυτούς: όλοι, εκτός από τους δυο τους, ζούσαν τη συνηθισμένη τους ζωή. Όμως δε θα 'πρεπε να είναι έτσι τα πράγματα, σκέφτηκε η Κλεμ , μήπως δεν είναι αυτή τη πραγματική ζωή;..."
 ["Ιστορία μιας μοιχείας"- ΕΝΤΟΑΡΝΤΟ ΑΛΜΠΙΝΑΤΙ]
Ίσως είναι η ιστορία που πολλοί θα επιθυμούσαν να έχουν, αν όχι ο καθένας...
.......................
Ένα κυνηγητό με μια δανεική ευτυχία, με μια δανεική ζωή, μ' ένα αύριο που δεν είναι πάντα σίγουρο. Ένα διαρκές τρέξιμο με το χρόνο σε μια άλλη διάσταση. Συμπυκνωμένη ευτυχία σε ελάχιστες στιγμές και καταστάσεις έντονες. Ένας τρόπος διαφυγής και απογείωσης σε άλλες διαστάσεις, σαν ένα δυνατό, μεθυστικό  ποτό....

Unfaithful...

"Κάτω από το Ηφαίστειο"

Αν και νωρίς εκείνο το βράδυ του Σαββάτου, το κανάλι της Βουλής προβάλει την ενδιαφέρουσα και σπαραχτική ταινία του Τζον Χιούστον, "Κάτω από το Ηφαίστειο". Μπορεί να είχαμε την απονομή των όσκαρ, ωστόσο και οι κλασικές ταινίες, έχουν σταθερή και διαχρονική αξία, ιδίως οι μεταφορές βιβλίων στη μεγάλη οθόνη, όπως το  "Under the Volcano" του Malcom Lowry, που αφηγείται την ιστορία και την πορεία της πτώσης του Βρετανού αλκοολικού προξένου Τζέφρυ Φέρμιν, την Ημέρα των Νεκρών στο Μεξικό, λίγο πριν από το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, που είχα διαβάσει, αλλά δεν είχα δει μέχρι τώρα την κινηματογραφική του μεταφορά. Ο ίδιος ο συγγραφέας; το χαρακτήρισε «Μια μεθυσμένη Θεία Κωμωδία» Σ' ένα μικρό απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου, ο Φ. Δρακονταειδής γράφει: "Υπάρχουν στην ευρωπαϊκή κι αμερικανική λογοτεχνία πολυάριθμοι "καταραμένοι" συγγραφείς, περισσότεροι ίσως τα τελευταία πενήντα χρόνια απ' ότι στο παρελθόν. Περισσότεροι σε περιόδους τριγμών και κρίσης παρά σε χρυσές εποχές σταθερότητας. Πολλοί από αυτούς περνούν απαρατήρητοι και τους ανακαλύπτουμε μετά το θάνατό τους, άλλοι γίνονται μόδα που έρχεται, μας καλύπτει και παρέρχεται. Μένουν στο τέλος κάποιοι άλλοι, που για ορισμένους θεωρούνται πρόδρομοι κινημάτων (Τζακ Κέρουακ), οι πιο σπουδαίοι των σπουδαίων. Και σε μιαν άκρη βρίσκονται ελάχιστοι που πέρασαν μόνοι κι είναι αντικείμενο έρευνας, ώστε ν' αποφασιστεί επιτέλους ποια θέση θα πάρουν στη διαρκώς γραφόμενη κι αέναα αναπροσαρμοζόμενη ιστορία των λογοτεχνικών ρευμάτων. Αυτοί συνήθως έχουν θαυμαστές φανατικούς και λίγους. Τέτοια είναι η περίπτωση του Μάλκομ Λόουρυ. Ας προσδιορίσουμε όμως τι εννοούμε, χαρακτηρίζοντας διάφορους συγγραφείς "καταραμένους". Είναι εκείνοι που στρέφονται προς τον εαυτό τους, όχι για να ναρκισευτούν, αλλά για να βρουν, με ηδονή συχνά, τα τρωτά τους, που μοιάζουν να είναι τρωτά της ανθρωπότητας..."

Μπορεί γεωγραφικά να ταιριάζει ο τίτλος, : (...οι κλιμακωτές πλαγιές της Σιέρα Μάδρε Οριεντάλ, τα δυο ηφαίστεια, το Ποποκατεπέτλ και το Ιξτασιουάτλ υψώνονταν ολοκάθαρα και μεγαλόπρεπα στο ηλιοβασίλεμα...), θα πρόσθετα όμως: κάτω από το ηφαίστειο ...μιας/της σχέσης, ανάμεσα σε δυο ανθρώπους, τον Πρόξενο, Τζόφρεϋ και την  Υβόν. Δυο άνθρωποι που ενώθηκαν, χώρισαν και προσπάθησαν να ξαναβρεθούν, κάτω από τις δύσκολες συνθήκες όπως της ...ενδοτικότητας της Υβόν στον ετεροθαλή αδελφό του Τζόφρεϋ και της κατάρρευσης/εξάρτησης από το αλκοόλ του Πρόξενου, αναδεικνύοντας όμως το μέγεθος της αγάπης αλλά και της ...κτητικότητας που επιβάλλει μερικές φορές έντονα και μάλλον ανεξέλεγκτα η ανθρώπινη φύση, τουλάχιστον από την αρσενική πλευρά, αδυνατώντας να ελέγξει τα συναισθήματά του απέναντι στον  Χιού, για την προδοσία του με την σύζυγό του Υβόν.
Κάνοντας έτσι την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη, μη μπορώντας να ξεπεράσει την εξάρτηση από το αλκοόλ, εδώ μάλιστα έχουμε το “μεσκάλ” αλλά και την ταυτόχρονη έλξη / απώθηση που νιώθει για την Υβόν, [...τώρα πια ξέρω καλά, και γελάω γράφοντάς το αυτό, αν σ' αγαπώ ή όχι... Μερικές φορές με πιάνει ένα αλλόκοτο συναίσθημα, μια απελπισμένη παράξενη ζήλια που όταν βαραίνει με το πιοτό, γίνεται επιθυμία να καταστρέψω τον εαυτό μου με την ίδια μου τη φαντασία-για να μη με καταβροχθίσουν-τα φαντάσματα...] παρά την ειλικρινή συγγνώμη της, ο Τζόφρεϋ βρίσκεται σε διαρκή ίλιγγο και ζάλη. Μετά τον χωρισμό τους, η Υβόν επιστρέφει κοντά του προσπαθώντας να τον προσεγγίσει, να τον βοηθήσει να ξαναβρεί τον εαυτό του, να περιορίσει το αλκοόλ και να τον πάρει μαζί της σε ένα ήσυχο και γαλήνιο μέρος. Ξανά μαζί οι δυο τους, όπως και πριν. Αν και του είχε ταχυδρομήσει τα γράμματά της, δεν τα είχε διαβάσει ο Τζόφρεϋ που κι ο ίδιος όμως είχε γράψει τις δικές του σπαραχτικές επιστολές προς εκείνη:
“Από τον Δεκέμβρη του 1937 που έφυγες εσύ, κι είναι τώρα, όπως μαθαίνω, άνοιξη του 1938, πάλεψα απεγνωσμένα ενάντια στην αγάπη μου για σένα. Δεν τολμούσα να της παραδοθώ. Κρατήθηκα από κάθε ρίζα και κλαδί που θα με βοηθούσε να διαβώ μόνος μου αυτή την άβυσσο της ζωής μου, μα δεν μπορώ πια να ξεγελώ τον εαυτό μου. Για να επιζήσω χρειάζομαι τη βοήθειά σου. Αλλιώς γρήγορα ή αργά θα χαθώ. Α, αν μου είχες αφήσει τουλάχιστον κάτι στη θύμηση να σε μισήσω τελειωτικά, τόσο που καμιά καλή σκέψη για σένα να μη με αγγίζει σ’ αυτό το φοβερό τόπο που σέρνομαι![......] Κι ακόμα, αν μου είχες γράψει ΑΜΕΣΩΣ, ίσως να ήταν διαφορετικά-να μου έστελνες έστω και μια κάρτα, κάτι βγαλμένο απ΄την κοινή αγωνία του χωρισμού μας, κάτι που να απευθύνεται μόνο σε ΜΑΣ και παρ΄ όλα όσα είχαν γίνει, να βάζει τέλος σ΄αυτόν τον παραλογισμό αμέσως-με κάποιον τρόπο, όποιο και να 'τανε-και να λέει πως αγαπιόμαστε, κάτι, ένα τηλεγράφημα, τι απλό! Περίμενες όμως πάρα πολύ-ή έτσι φαίνεται τώρα, ως μετά τα Χριστούγεννα[.....]κι ύστερα αυτό που έστειλες δεν μπορούσα να το διαβάσω. Όχι: δε βρέθηκα ούτε μια φορά λεύτερος από την αγωνία ή αρκετά ξεμέθυστος έτσι για να καταλάβω κάτι παραπάνω από το γενικό ύφος αυτών των γραμμάτων. 

Μπορούσα όμως, μπορώ να τα αγγίξω. Νομίζω πως έχω πάντα μερικά πάνω μου. Να τα διαβάσω όμως, δεν το αντέχω, έχει περάσει πολύς καιρός. Δε θα προσπαθήσω τώρα. Δεν μπορώ να τα διαβάσω. Μου ραγίζουν την καρδιά. Έτσι κι αλλιώς ήρθαν πολύ αργά. Και τώρα, φαντάζομαι, δε θα υπάρξουν άλλα.[...]"   και η εξέλιξη της ιστορίας που διαδραματίζεται σε μία ημέρα, [όπως "ο Οδυσσέας" του Τζέιμς Τζόις] την γιορτή της ημέρας των νεκρών, στο Μεξικό θα επιβεβαιώσει τουλάχιστον για τον συμπαθή πρόξενο πως: "no se puede vivir sin amar"

Συγκλονιστικός ο Άλπερτ Φίνει, στην ερμηνεία του ρόλου του αλκοολικού πρόξενου, με την Ζακλίν Μπισέ στο ρόλο της Υβον.

Προσπάθησαν κι άλλοι, πριν τον Τζ. Χιούστον, να το μεταφέρουν στον κινηματογράφο  αλλά δεν τα κατάφεραν. Ίσως όμως ο ίδιος που είχε κι εκείνος εμπειρία με το αλκοόλ να του ήταν πιο οικείο!

"οικίες απιστίες"

"...Ξέρετε τι με εκπλήσσει περισσότερο από κάθετι; Το οτι επί δέκα ολόκληρα χρόνια παλεύω με τις ιδιες ιστορίες, τις ιδιες εμμονες ιδέες, τις ιδιες ανόητες και αχρηστες απαντήσεις. Χωρίς να γίνω πιο σοφός ή να απαλλαγώ από την επιθυμία της γνώσης. Νιώθω σαν ποντίκι πιασμένο στη φάκα. Πώς να ξεφύγω;..."
αναρρωτιέται μεταξύ πολλών άλλων ενδιαφερόντων διλημμάτων ο πρωταγωνιστής του Χ. Κουρέισι, στο "Οικίες απιστίες" ταλαντευόμενος ανάμεσα στην επιδιωκόμενη ανεξαρτησία και στην οικογένειά του που νιώθει εγκλωβισμένος. Διαπιστώνει ότι το τίμημα της ανεξαρτησίας/ελευθερίας είναι αρκετά δύσκολο, έχοντας ήδη δύο μικρά παιδιά που αγαπά & θα πρεπει να αφήσει πίσω του αν διαλέξει τη νέα του ζωή με το αντικείμενο του πόθου του που ειναι μια νεαρά ύπαρξη αλλά και η γοητεία της ελευθερίας. Ποιό είναι λοιπόν πιο ισχυρό; η οργανωμένη και προγραμματισμένη οικογενειακή ζωή ή μια καινούργια & πολλά υποσχόμενη εμπειρία;  Δεν ειχα ακούσει ή διαβάσει ποιο έντονο & προβληματισμένο λόγο & σκέψεις απο την πλευρά ενός άνδρα."Ξέρω πως η αγάπη είναι βρώμικη δουλειά, σε αναγκάζει να λερώσεις τα χέρια σου. Αν κάνεις πίσω, αν κρατηθείς, δεν μπορεί να σου συμβεί τίποτε πραγματικά ενδιαφέρον, Έλα όμως που πρέπει να ανακαλύψεις τη σωστή απόσταση ανάμεσα στους ανθρώπους. Αν πλησιάσεις περισσότερο απ' όσο πρέπει, κινδυνεύεις να σε καταβροχθίσουν. Αν απομακρυνθείς υπερβολικά, σ' αφήνουν στα κρύα του λουτρού. Πώς να δημιουργήσεις τις προϋποθέσεις μιας σωστής σχέσης;" Θα μπορούσα να αναφέρω κι άλλα πολλά απο τις σκέψεις του συγγραφέα αλλά είναι αστείρευτος γμτ. Ενδιαφέρον για όσους νιώθουν κάπου εγκλωβισμένοι, αλλά και όσους νομίζουν ότι δεν είναι. Απο όποια πλευρά κι αν το δει κανεις είναι μέσα.

Love and summer

Το καλοκαιρι, οι μερες του και οι νυχτες του, οι ωρες του, ειναι, εχουν, εκεινη τη γευση που απολαμβανει το σωμα και η ψυχη πιο εντονα ερωτικα. Σαν να γινονται πιο διαφανες, πιο ευαλωτες. Προσπαθωντας να μεταφερω, να αποτυπωσω ισως τα συναισθηματα που περιγραφει με το δικο του ιδιαιτερο στυλ ο Ουιλιαμ Τρεβορ στο διηγημα του αλλα και να επανελθω στη σημερινη πραγματικοτητα, καταλαβαινω ποσο δυσκολο αλλα ταυτοχρονα και ποσο υπεροχο ειναι αυτο το κορυφαιο ανθρωπινο συναισθημα της μαγικης ελξης που αναπτυσσεται και ανθιζει αναμεσα σε δυο ανθρωπους. Η ιστορια που διαδραματιζεται ενα καλοκαιρι τη δεκαετια του '50 σε μια κωμοπολη ειναι περισσοτερο περιγραφικη οχι μονο στον περιβαλλοντα χωρο αλλα ιδιαιτερα στη περιγραφη των εσωτερικων σκεψεων και συναισθηματων των δυο πρωταγωνιστων και λιγοτερο σε διαλογους. Ο αναπαντεχος ερωτας, η αναλυτικη και λεπτομερης περιγραφη που σχεδον ακτινογραφει σε καθε βημα τις αντιδρασεις και τις μυχιες επιθυμιες, εκεινα που λενε αλλα κι εκεινα που θαθελαν να πουν, με λεπτοτητα και στυλ, δημιουργει εναν πινακα ζωγραφικης η ακομη μια απαλη μουσικοτητα στην καθε μερα εκεινων των ανθρωπων. [...ενιωσε το προσωπο της να κοκκινιζει ολοκληρο, οπως και την προηγουμενη φορα. Οι σκεψεις της μπερδευτηταν  οπως και την προηγουμενη φορα, παραλογες και ξενες για την ιδια, σαν να μην ηταν δικες της. Ηθελε να πει πως φυσικα και τον θυμοταν. Ηθελε να πει πως αναρωτιοταν γι΄ αυτον και πως προσπαθησε να το σταματησει, ηξερε πως δεν επρεπε. Ηθελε να πει πως αμεσως καταλαβε ποιος ηταν οταν ειπε ¨γεια"....]
Γιατι δεν ειναι παντα ευκολο να εκφρασεις εκεινο ακριβως που αισθανεσαι. Ειτε γιατι προβλεπεις την αβυσσο, ειτε γιατι ερχεσαι σε εσωτερικη συγκρουση
Πολυ κατατοπιστικο και αναλυτικο το επιμετρο απο την Α. Μαντογλου που εκανε και την μεταφραση: [Ο Τρεβορ αφηνει τους ηρωες του στο κατωφλι μια νεοαποκτηθεισας γνωσης: ευτυχια δεν ειναι αυτο που περιμενεις να σου συμβει αλλα η αποδοχη, η συμφιλιωση και η απολαυση της υπαρχουσας καταστασης. Μπορει η μικρη κωμοπολη να μην ειναι ο παραδεισος για τους κατοικους της, αλλα σιγουρα υπηρξε καποια στιγμη. Καποιοι προλαβαν και βιωσαν στιγμες μεγιστης ευφορια. Καποιοι ειδαν τους αλλους να τον απολαμβανουν και καποιοι ακομα τον περιμενουν. Αλλωστε ο καθε παραδεισος, οπως και το καθε θερος ειναι απο τη φυση τους προσωρινα]
Ετσι, οι προσωπικες μας ιστοριες αγάπης θα μας συνοδευουν για παντα στη ζωη μας...
Περισσοτερα για το βιβλιο, απο τα σχολια αναγνωστων στο Love and summer 

timing

Σαν ενα τραινο που δεν το προλαβαινω ποτε
καθε φορα που θα περασει μες στη νυχτα
φωτιζοντας για λιγο τα σκοταδια
πριν χαθει στο περασμα του
......
"Μιλαω για κεινη τη στιγμη, την οδυνηρη και συναμα υπεροχη στιγμη στη ζωη σχεδον καθε αντρα, οταν το βλεμμα του πεφτει σε μια αγνωστη γυναικα και αμεσως, απο το ζεστο κυμα που τον πλημμυριζει απο την κορφη ως τα νυχια, συνειδητοποιει πως κοιταζει το ιδανικο ταιρι του. Σε λιγους ευτυχισμενους θνητους αυτο συμβαινει οταν ειναι ακομη ελευθεροι, οταν ειναι πιθανο, τουλαχιστον θεωρητικα, να κυνηγησουν το ονειρο, να πολιορκησουν αυτη τη γυναικα και να την κατακτησουν. Στους περισσοτερους αντρες ομως συμβαινει οπως συνεβη και στον Τομ Κολγουελ, παρα πολυ αργα..."

Xερμαν Γουκ: [Ζητημα αισθητικης για τον Τομ Κολγουελ]

Αναγνωσεις

Οταν πηρα στα χερια μου τις "Σημειωσεις ενος πλασιε γυναικων" δεν ημουν σιγουρος τι ακριβως θα περιειχαν, η μαλλον ο τιτλος υποδεικνυε τουλαχιστον κατι γυρω απο οτι υπονοουσε. Δεν ηταν ετσι τα πραγματα η μαλλον δεν ηταν μονο αυτο. Αλλα πολλα & πολυ περισσοτερα, κι ο τιτλος ισως το αδικει ως προς το περιεχομενο του. Το βιβλιο με κατεκτησε απο την πρωτη σελιδα, απο τον προλογο, ετσι οπως αυτοσυστηνεται ο πρωταγωνιστης, ο Μπραβο, που δεν φαινεται να ειναι ενας συνηθισμενος ανθρωπος, αν και οπως σημειωνει ο ιδιος σε καποιο σημειο: "Οταν ηρθα στον κοσμο ολα ηταν στη θεση τους. Και με το παραπανω θα ελεγα, υπο το φως των γεγονοτων που ακολουθησαν..." Η ιστορια του, σχεδον  κινηματογραφικη ξεκινα απο τον Απριλιο του ΄78 και φθανει στο Μαη του ΄98 καπου στο Μιλανο περιγραφοντας με εξαιρετικη ακριβεια τοπους και χαρακτηρες. Πιστευω μαλιστα οτι ειναι κι ενα καλογραμμενο σεναριο, ετοιμο για να μεταφερθει στη μεγαλη οθονη. Τα γεγονοτα εξελλισσονται με τετοιο ρυθμο που δεν ειναι ευκολο να τον διακοψεις πριν αλλαξεις σελιδα, μεχρι να φθασεις στη τελευταια του λεξη. "Ο νομος των ανθρωπων ειναι μια γραμμη τραβηγμενη με το χερι και μαλιστα με οχι κι εξαιρετικα σταθερο χερι. Αλλος υπερβαινει τα ορια κι αλλος τα σεβεται. Εγω εχω την πεποιθηση οτι ζω πανω απο αυτα, ανυψωμενος ισαμε μια σπιθαμη, χωρις ποτε ν΄ακουμπω τα ποδια μου στη μια η στην αλλη πλευρα..." Η αφηγηση δεν ειναι μονοδιαστατη, αλλα καταφερνει να στηνει το σκηνικο σε καθε κινηση χωρις περιττες λεπτομερειες, τροφοδοτωντας την περιεργεια και την εντονη αναμονη των επομενων εξελιξεων που ξεπερνουν και τον πρωταγωνιστη. Ισως γιατι η ζωη εξαρταται απο το ποσα πραγματα ξερεις. "Θα ηθελα να της εξηγησω οτι στην πραγματικοτητα τα βιβλια ειναι καταρα. Οι αισιοδοξοι ειναι πεισμενοι οτι διαβαζοντας βιβλια καταπολεμουν την αγνοια τους, οι ρεαλιστες ειναι σιγουροι μονο για το γεγονος οτι ετσι εχουν αποδειξη της αγνοιας τους. Το μετρο της μη γνωσης ειναι στην πραγματικοτητα η ειδοποιος διαφορα απο αθρωπο σε ανθρωπο..." Δεν ειναι μονο μια απλη παραθεση γεγονοτων και μαλιστα τοσο κοντα στην πραγματικοτητα, αλλα και η αυθορμητη, σε καποια σημεια φιλοσοφικη διαθεση που πηγαζει απο την εμπειρια του ηρωα. "...κατα βαθος, αυτο ειμαστε και τιποτα παραπανω: μια απλη σειρα απο στασεις και θεσεις, λεξεις που διασταυρωνονται οσο εμεις περπαταμε, κοιμομαστε, παιζουμε, κανουμε ερωτα, γυρναμε στο σπιτι με ριγη και πεφτουμε στο κρεβατι αρρωστοι' ωσπου, μια μερα, τα παντα κατακυρωνονται και συνειδητοποιει κανεις οτι το αινιγμα, αυτο που προσπαθει να λυσει εδω και τοσον καιρο και με τοσον κοπο, δε θα μπορεσει ποτε να λυθει." Μια ιστορια 500 περιπου σελιδων που ομως τρεχουν με την ταχυτητα μιας οκτακυλινδρης φεραρι στους νυχτερινους δρομους του Μιλανου. Πραγματικη απολαυση.

"Η ελεγεία ενος παράλογου κόσμου"

"Δεν είμαι ο μόνος που λέει πως ο κόσμος έγινε αβίωτος. Οι λαοί παραληρούν. Οι άνθρωποι ξεπέρασαν ακόμα και τα όρια της αγένειας. Δεν υπάρχει πλέον επιλογή ανάμεσα σ' αυτήν ή την άλλη αιτία. Ο γενικευμένος τρόμος που βιώνουμε κάνει τους πιο ευαίσθητους ανίκανους να υπομείνουν ατό το τεράστιο φορτίο. Φθάνουν στο χείλος της αυτοκτονίας, εκτός αν τους σκοτώσουν. Οι άλλοι, οι πιο δυνατοί, ζουν μέσα στον τρόμο σαν μέσα στο στοιχείο τους, φυσικά και φυσιολογικά..."

[Η ελεγεία ενός παράλογου κόσμου]  Ευγ. Ιονέσκο (1912-1994) 

Kι όμως θα 'λεγε κανείς πως γράφτηκε μόλις τώρα.

Δεν γνωρίζω πότε ακριβώς το έγραψε, αλλά νομίζω ότι έχει πολλές ομοιότητες & με τα σημερινά δεδομένα.

The Grand Design

Ποιό είναι το μεγάλο σχέδιο της δημιουργίας του σύμπαντος; Υπάρχει μόνο ένα σύμπαν ή είναι πολυσυμπαντικό; Μπορούμε να κάνουμε παρατηρήσεις των φαινομένων του όταν κι εμείς οι ίδιοι ως παρατηρητές είμαστε μέρος του. Είμαστε μια τυχαία δημιουργία ή μέρος ενός σχεδίου; Τί είναι η θεωρία Μ;

"Έχουν οι άνθρωποι ελεύθερη βούληση; Αν διαθέτουμε ελεύθερη βούληση, σε ποιό σημείο του εξελικτικού δέντρου εμφανίστηκε; (....)

Είναι δύσκολο να φανταστούμε με ποιόν τρόπο μπορεί να λειτουργεί η ελεύθερη βούληση αν η συμπεριφορά μας καθορίζεται απός φυσικούς νόμους* φαίνεται, λοιπόν, ότι δεν είμαστε τίποτα περισσότερο από βιολογικές μηχανές, και η ελεύθερη βούληση δεν αποτελεί παρά μια ψευδαίσθηση.

Υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε στην ύπαρξη μιας αντικειμενικής πραγματικότητας;"

"Eppur si muove" μουρμούριζε ο Γαλιλαίος, μέχρι την τελευταία στιγμή της ιεράς εξέτασης και ο Στίβεν Χόκινγκ συνεχίζει να προσπαθεί να φωτίσει τα μυστήρια του κόσμου μας με το τελευταίο του βιβλίο "Το μεγάλο σχέδιο" που έγραψε σε συνεργασία με τον αμερικανό φυσικό Λέοναρντ Μλόντινοφ και κυκλοφόρησε από τες εκδόσεις "Κάτοπτρο"

http://www.youtube.com/watch?v=5_rlwbmh-HU&feature=related

Todos os nomes

Η μέρα αρχίζει να μικραίνει πάλι αλλά εγώ συνεχίζω να μεγαλώνω. Οι μέρες ποτέ δεν ασχολούνται με τα προβλήματα των ανθρώπων. Μάλλον εμείς τις κάνουμε προβληματικές. Ο τεχνολογικός πολιτισμός μας δεν φαίνεται να ελευθερώνει τον άνθρωπο από τη δουλεία, να μειώνει το χρόνο απασχόλησης και να αυξάνει τον ελεύθερο χρόνο.  Αντιθέτως ζορίζει περισσότερο τα πράγματα για την πλειονότητα σε ζωτικά θέματα, όπως το ασφαλιστικό, τις αποδοχές, την ανεργία. Κάτι δεν πάει καλά φαίνεται στη γηραιά μας ήπειρο.
"Δυστυχώς ο καπιταλισμός θα παραμείνει παρά την αποτυχία του", έλεγε ο Πορτογάλος νομπελίστας Ζοζέ Σαραμάγκου, "Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα παγκόσμιο κίνημα διαμαρτυρίας από ανθρώπους που δεν θα το βάζουν κάτω, δεν θα φύγουν από τους δρόμους και θα διαδηλώνουν κάθε μέρα. Πρέπει να δείχνουμε σε όσους έχουν την εξουσία ότι δεν θέλουμε να ζούμε σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν η αδικία, ο πόλεμος, ο εξευτελισμός και στον οποίο η ζωή των περισσότερων ανθρώπων δεν αξίζει τίποτα"
Ένα από τα βιβλία του που διάβασα είναι το "Όλα τα ονόματα" Ο ήρωας του ένας ταπεινός γραφέας του Γενικού Ληξιαρχείου του Κράτους,  ένας ύμνος για τον ανώνυμο, για τον μέσο & συνηθισμένο άνθρωπο και την εφήμερη ζωή του, "-Έτσι είμαι εγώ, πάντα απαντώ όταν με ρωτούν
 - Είστε υποτελής, υποτακτικός, εξαρτημένος, υπηρέτης στις διαταγές των άλλων, παιδί για τα θελήματα"
αποδεικνύοντας όμως πως "...σε συνθήκες ακραίου μπλεξίματος το πνεύμα δίνει το πραγματικό μέτρο του μεγαλείου του."

the art of travel

"Τα σύννεφα φέρνουν γαλήνη. Κάπου εκεί κάτω, πολύ μακριά υπάρχουν οι συνάδελφοι και οι εχθροί μας, οι χώροι όπου εδράζονται όλ' αυτά που μας τρομάζουν, όλα εκείνα που μας θλίβουν' τώρα, όμως, είναι απείρως μικροσκοπικά, γρατζουνιές μονάχα πάνω στη γή. Όσο κι αν το γνωρίζουμε ότι τα πράγματα παίρνουν άλλη μορφή όταν αλλάζουμε οπτική γωνία, σπάνια αντιλαμβανόμαστε πόσο κοντά στην αλήθεια βρίσκεται αυτό το δίδαγμα όσο τη στιγμή που έχουμε τη μύτη μας κολλημένη στο κρύο παράθυρο, με το αεροσκάφος δάσκαλό μας σε μια βαθιά φιλοσοφία-αν και παραμένει πιστός μαθητής της μποντλαιρικής εντολής: Πάρε με τρένο! Πάρε με, φρεγάτα, στα πανιά σου! Μακριά! Μακριά! Η λάσπη εδώ με δάκρυ έχει γενεί!"

Ποιά μεγαλύτερη & εντονότερη απόλαυση προκαλεί, αν όχι μια μικρή έστω απόδραση ένα απογευματινό προς το τέλος της εβδομάδας που σε βρίσκει στην αίθουσα αναχωρήσεων. Ανυπομονώντας να πετάξεις κυριολεκτικά, σ' ένα μακρινό μέρος, πάνω από όλους κι όλα, πάνω από σύνορα κι επίγεια προβλήματα που η βαρύτητά τους είναι σχεδόν ακατανίκητη. Κρατώντας το κατάλληλο βιβλίο όπως είναι "Η τέχνη του ταξιδιού" του Αλαιν ντε Μποττόν, περιμένεις τη στιγμή της επιβίβασης για το ταξίδι. Ακόμη καλύτερα αν έχεις μαζί σου τον/την σύντροφό σου, έναν σύντροφο που ανακαλύπτεις & εξερευνείς σιγά σιγά, όπως μια καινούργια χώρα. Αλήθεια πόσα κοινά υπάρχουν! Ιδιαίτερα όταν όλα βρίσκονται ακόμη στην αρχή, στο ξεκίνημα. Στην απογείωση των συναισθημάτων & των εντυπώσεων. Στο σημείο που ο άνθρωπος δίνει τη μέγιστη απόδοση όλων των αισθήσεων προσπαθώντας ν' αφομοιώσει κάθε δευτερόλεπτο χωρίς να προλαβαίνει το χρόνο & το χώρο, χάνοντας ακόμη & τον προσανατολισμό του...

Τελευταία ανακοίνωση, οδεύοντας προς την επιβίβαση, νιώθεις το φόβο μου και μου ψιθυρίζεις πως

"Εσύ κι εγώ είμαστε ασφαλείς και
μη φοβάσαι – σαν μοναξιά
κατοίκησέ με μη φοβηθείς.
Και άσε με
τις πόρτες σου ν' ανοίξω"
[Μαρία Κυρτζάκη]

ερωτικες αποδρασεις

Πότε είναι κατάλληλος ο χρόνος και η στιγμή για να αντιληφθούμε ότι δεν πάει άλλο, ότι τα πράγματα δεν πρόκειται ν' αλλάξουν στο μέλλον. Ότι ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου είναι δύσκολο εως ακατόρθωτο να αλλάξει; και αξίζει άραγε ο συμβιβασμός για τη συμβίωση ή είναι προτιμότερο ένα διαζύγιο ή μια ανεξάρτητη ζωή;
Ανεξάντλητο μοιάζει να είναι το αντικείμενο ή το πεδίο δράσης των ανθρώπινων σχέσεων, ιδίως όταν τις παρακολουθούμε έτσι όπως τις περιγράφει ένας γνωστός συγγραφέας (B. Schlink) στις ιστορίες που διηγείται. Γιατί, όλοι μας είμαστε κάπου εγκλωβισμένοι & προσπαθούμε να βρούμε το τρόπο ν' αποδράσουμε από κάποιο περιβάλλον που ίσως αρχίζει να γίνεται καταπιεστικό. Αν και μερικές φορές αργούμε να το αντιληφθούμε έγκαιρα ή ακόμη όπως γράφει ο ίδιος:
"Πότε πρέπει να παραδεχτείς ότι ένας καβγάς δεν είναι απλώς ένας καβγάς; Ότι δεν είναι μια καταιγίδα μετά από την οποία βγαίνει ο ήλιος, μια βροχερή εποχή που τη διαδέχεται μια άλλη φιλικότερη, αλλά το μόνιμα κακό κλίμα; Ότι η συμφιλίωση δεν λύνει τίποτα οριστικά, αλλά είναι απλώς δείγμα εξάντλησης, ένα σύντομο ή κάπως μεγαλύτερο διάλειμμα, για να ξαναρχίσει έπειτα ο καβγάς;..."
Τον B. Schlink τον γνώρισα από το "Διαβάζοντας στη Χάνα" και τώρα έχοντας τις "Ερωτικές αποδράσεις" ξαναβρέθηκα στον κόσμο του. Έτσι όπως τον αντιλαμβάνεται ο ίδιος και μας τον επιστρέφει μέσα από τις ιστορίες του, τους προβληματισμούς του και τις προσωπικές του εξομολογήσεις. Άμεσος ο τρόπος που γράφει σαν να διηγείται μια ιστορία σ' ένα δικό του πρόσωπο που παρακολουθεί με ενδιαφέρον όλα όσα έχει να του πεί. Όλα τα συναισθήματα ενεργοποιούνται σε κάθε μικρή του ιστορία από τις "Ερωτικές αποδράσεις" Αναρωτιέται, σκέφτεται και προσπαθεί να δεί τις ανθρώπινες σχέσεις με διαφορετικές προσεγγίσεις κάνοντας συμμέτοχο τον αναγνώστη σε κάθε περίπτωση.
"στους συνεργάτες του δίδασκε ότι η περισυλλογή δεν ήταν απαραίτητο να οδηγήσει στη σωστή αλλά και σε οποιαδήποτε απόφαση, μπορούσε μάλιστα να περιπλέξει και να δυσκολέψει την απόφαση μέχρι παραλυσίας. Η περισυλλογή χρειάζεται χρόνο, η απόφαση χρειάζεται θάρρος, συνήθιζε να λέει, και ήξερε ότι τώρα δεν του έλειπε ο χρόνος να σκεφτεί, αλλά το θάρρος ν' αποφασίσει..."
Επτά ιστορίες, επτά αποδράσεις από την καθημερινότητα του καθενός μας.

Christmas Holiday

Η προοπτική ενός ταξιδιού για τα Χριστούγεννα είναι ευχάριστη υπόθεση και για τον φέρελπι νέο Τσάρλυ Μέϊσον ήταν το Παρίσι, στο μυθιστόρημα του Σώμερσετ Μωμ [1874-1969] "Christmas Holiday".
Για πρώτη φορά μόνος του χωρίς τους γονείς του, σ' αυτή την ενδιαφέρουσα απο πολλές πλευρές περιπέτειά του, που εξελίσσεται τελικά σ' ένα ταξίδι αυτογνωσίας & εξερεύνησης της πραγματικής ζωής για τον νεαρό Τσάρλυ, γόνο εύπορης οικογενείας & που όπως παραδέχεται ό ίδιος στο τέλος "τα θεμέλια του κόσμου του είχαν γκρεμιστεί"
Ενός κόσμου που αποκαλύπτεται σιγά σιγά μπροστά μας και μέσα:
- από τις καταπληκτικές συζητήσεις & αναλύσεις με τον ρεαλιστή & καθόλου ιδεαλιστή φίλο του Σάιμον για την ανθρωπότητα, τα κοινωνικά συστήματα & τα κίνητρά τους, το δίκαιο & τις επαναστάσεις "ακόμα πως η ζωή είναι πολύ δύσκολη υπόθεση, μα πως την κάνουμε ευκολότερη για όλους αν είμαστε καλοί και ευγενικοί, ο ένας για τον άλλο",
- τις διηγήσεις της Λύντια που της άρεσε η Ρωσική μουσική, [Ρίμσκυ-Κορσακοβ, Γκλαζούνοβ] μιας "γυναίκας δύσκολης που δεν μπορούσε να πάρει τίποτα ελαφρά. Ήταν από τις γυναίκες, που δεν μπορούσαν να ζητήσουν, ούτε την αλατιέρα, χωρίς να σας δώσουν την εντύπωση ότι επρόκειτο για κάτι εξαιρετικά σοβαρό." και που του ήταν αδύνατο για τον ίδιο "να φανταστεί κάτι πιο αποκαρδιωτικό από το ν'αγαπάς ολόψυχα κάποιον, που ξέρεις πως είναι ανάξιος".
- από τις αναφορές για τους πίνακες του Πόττερ, Βαττώ, Φραγκονάρ, Ραφαήλο, Πάολο Βερονέζε & την Τζοκόντα του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο Λούβρο, αλλά και ενός μικρού πίνακα του Σαρντέν για τον οποίο η Λύντα δίνει μια εξαιρετική περιγραφή της εντύπωσης που της προκαλεί όποτε τον βλέπει, με τα μάτια της ψυχής της!

- από την κινηματογραφική ανάγνωση ενος περίπατου στου κήπους του Λουξεμβούργου, αλλά και τον τρόπο απόδοσης της μουσικής του Σκριάμπιν από την Λύντια, και του Σούμαν από τον ίδιο στο πιάνο.

Από τον ίδιο, που "του ήταν παράξενο να σκέπτεται πως πέντε ολόκληρα μερόνυχτα είχαν ζήσει σχεδόν αχώριστοι, μα πως σε μια ώρα, θα ήταν σαν μην είχαν συναντηθεί ποτέ."
Aν ένα μυθιστόρημα είναι ένα ταξίδι τότε το "Christmans Holiday" είναι ένα υπέροχο κι αξέχαστο ταξίδι με ξεναγό τον καταπληκτικό Somerset Mom !
Αλλά και το δικό μας ταξίδι συνεχίζεται...

Μια ερωτικη ιστορια

Διαβάζοντας την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις ιστορία του Τσέχου Ίβαν Κλίμα "Ένα ερωτικό καλοκαίρι" (εκδόσεις Καστανιώτη) νιώθω έντονα τους προβληματισμούς του ήρωα Δαυίδ ή του ίδιου του συγγραφέα, αναλογιζόμενος πότε άραγε είμαστε ικανοποιημένοι από τη ζωή μας; όταν έχουμε αποκτήσει παιδιά, επαγγελματική αναγνώριση & κοινωνική καταξίωση;
Θα διακινδυνεύσω μια αρνητική απάντηση.
Ίσως γιατί δεν μας αρκεί μόνο μία ζωή και θέλουμε - επιθυμούμε να ζήσουμε κι άλλη, διαφορετική κι όχι μόνο μια φορά.
Ίσως ακόμη γιατί άλλο πράγμα να είμαστε ικανοποιημένοι και άλλο ευτυχισμένοι.
Ο Δαυίδ έχει τη δουλειά του, το πάθος του που είναι η επιστημονική του έρευνα με καλές προοπτικές και φαίνεται να τον απασχολεί πάρα πολύ, έχοντας αποκτήσει και δύο όμορφα παιδάκια με την αγαπημένη & αφοσιωμένη του σύζυγο που εργάζεται ως δασκάλα. Είναι αρκετά όμως όλα αυτά ; Πιστεύει πως κάθε άνθρωπος έχει την υποχρέωση, ανάλογα με τις ικανότητές του, να καταφέρει κάτι, κι αυτό ανεξάρτητα από την ανταμοιβή ή την όποια έκβαση, αλλά κατά καιρούς αισθανόταν το άγχος που τον έπιανε, ο τρόμος πως είχε κάνει λάθος επιλογές, πως ξεκίνησε λάθος κατεύθυνση και πως θυσίαζε το χρόνο από τη ζωή του σ' έναν ψεύτικο θεό.
Μέχρι να προκύψει ο παθιασμένος έρωτας, σαν πίδακας που ξεπηδά απο τη φλέβα που κτύπησε η νεαρή Ίβα. Το κορυφαίο πάθος που διαλύει όλα τα άλλα και σαν ορμητικός χείμαρος παρασέρνει κάθε προστατευτικό ανάχωμα στην τακτοποιημένη & εφήμερη ύπαρξή μας!
Την Ίβα, νεαρή φοιτήτρια θεατρολογίας, τη γνώρισε όταν τον παρακάλεσε η γυναίκα του να παραστεί στη κηδεία της σπιτονοικοκυράς τους επειδή δεν μπορούσε να πάει η ίδια.
Ποιά είναι λοιπόν εκείνη η στιγμή η κρίσιμη, μέσα στην καθημερινότητα που σαν σεισμός θα ανατρέψει την ισορροπία και το έδαφος κάτω από τα πόδια μας, που σταθερά πατάμε μέχρι τότε;
Είναι δυνατόν μόνο μια στιγμή να αποφασίσει για τη μοίρα μου; αναλογίζεται ο Δαυίδ, ή ανέκαθεν είχα μέσα μου την ανάγκη να δραπετεύσω από την προκαθορισμένη μοίρα της ζωής μου, τη λαχτάρα να καταστρέψω την ησυχία μου, να ζήσω το κάτι άλλο, παρόλο που αυτό θα μπορούσε να με καταστρέψει;
Γιατί ήρθα, γιατί ήρθα εδώ, τι θέλω απ' αυτήν, τι με τραβάει κοντά της, γιατί τόσο ανόητα, τόσο άστοχα σπαταλώ το χρόνο μου;
Όμως η στιγμή, ή η μοίρα με την μορφή της Ίβα, έχει αποφασίσει να επιβληθεί, να κυριαρχήσει και εν τέλει να απορρυθμίσει, έστω επικίνδυνα ευχάριστα, τη ζωή του καλού οικογενειάρχη και επιτυχημένου Τσέχου επιστήμονα χωρίς να έχει τη δύναμη ν' αντιδράσει στην έλξη που υφίσταται από την νεώτερή του Ίβα, που είναι από έναν άλλο κόσμο, την Ίβα που, ειρήσθω εν παρόδω είναι κι ίδια παντρεμένη.
Ο κόσμος της είναι χωρίς συσχετισμούς, σκέφτεται ο Δαυίδ, κι εγώ έχω συνηθίσει να ζω μέσα σ' αυτούς. Στον κόσμο της υπάρχει χώρος για έρωτα, αλλά όχι γι' αγάπη. Και ίσως και γι' αγάπη, αλλά όχι για συμπόνοια, ούτε για συμπαράσταση, δεν υπάρχει χώρος για κανέναν άλλον άνθρωπο. Μόνο για τον εαυτό της. Και ίσως ούτε για τον εαυτό της. Ο κόσμος της είναι κενός, αλλά και γεμάτος.... Θα 'πρεπε να δραπετεύσω απο έναν κόσμο που με έλκει ή να σβήσω μέσα του.
Πάντοτε όμως θα μας γοητεύει το άλλο, το διαφορετικό, το άγνωστο που κρύβει την έκπληξη, την ανανέωση & την ικανοποίηση της ύπαρξής μας...
Πού πήγαν, πού χάθηκαν οι μέρες που είχε την οικογένειά του, τα παιδιά του και την ησυχία του, που μπορούσε να συζητάει για την αθανασία και να ονειρεύεται τις ανακαλύψεις του;....
αναρρωτιέται ο Δαυίδ για να καταλήξει στη σκέψη πως:
Ο άνθρωπος δεν μπορεί να τα έχει όλα, δεν αντέχει δύο πάθη, το ένα τρώει το άλλο και τελικά τον καταστρέφουν...
και το τέλος της ιστορίας θα είναι τραγικό για έναν από τους δύο πρωταγωνιστές.

Marina Tsvetaeva

"...ζωή: να επιχειρείς να δώσεις σχήμα σε κάτι και να είσαι διαρκώς καταδικασμένος να αστοχείς, και ύστερα πάλι να μπαλώνεις - και τίποτα δεν κρατάει (και τίποτα δεν κρατάς, και τίποτα πια δεν μας κρατάει - ...
...Με το που προσπαθώ να ζήσω, αισθάνομαι σαν άθλια μικρή ράφτρα που ποτέ δεν θα φτιάξει ωραία πράγματα, που ξέρει μόνο να χαραμίζει και να πληγώνει τον εαυτό της και που, αφήνοντάς τα όλα στη μέση (ψαλίδια, κουρέλια και κλωστές), αρχίζει να τραγουδάει. Κοιτάζοντας τη βροχή πίσω από ένα τζάμι στην αιωνιότητα..."

Είναι λίγες γραμμές από τα [Γράμματα στον "Ελικώνα", Εκδόσεις Γαβριηλιδη] γράμματα, επιστολές της Marina Tsvetaeva το 1922, που όπως έλεγε "Όλη η ζωή χωρίζεται σε τρεις περιόδους: προαίσθηση του έρωτα, πράξη του έρωτα και ανάμνηση του έρωτα"
και συνεχίζει γράφοντας:
["Να μ' αγαπάτε πολύ, να μ' αγαπάτε ωραία, να μ' αγαπάτε διαφορετικά!" Όσο για μένα, πάντοτε ήθελα και απαιτούσα μάλιστα να μ' αγαπούν - όπως είμαι - γι' αυτό που είμαι - επειδή είμαι. Όχι γι' αυτό που, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσα, θα όφειλα ή θα είχα οφείλει να είμαι...]

Eίναι μια φωνή που φθάνει μέχρι σήμερα ν'ακούγεται & να διαβάζεται ευχάριστα, ιδιαίτερα σε στιγμές έντονης συναισθηματικής φόρτισης αλλά και γαλήνιας αυτοσυγκέντρωσης.
Στιγμές ελάχιστες όμως μέσα στην πολύβουη καθημερινή & απαιτητική πραγματικότητα που δεν αφήνει πολλά περιθώρια, παρά μικρές αναλαμπές που αναβοσβήνουν σαν μικροί και ξεχασμένοι φάροι σ' ένα επίπονο κι επίμονο ταξίδι εσωτερικής εξερεύνησης.

νυχτερινο τρενο για τη λισαβονα

"Aν πράγματι δεν μπορούμε να ζήσουμε παρά ένα μικρό μόνο μέρος όσων έχουμε μέσα μας - τότε τί γίνεται με τα υπόλοιπα;"
Σε κάποιους ίσως έρθει μια μέρα που θα αλλάξει τα πάντα στη ζωή τους. Μια μέρα που θα αρχίζει όπως αμέτρητες άλλες μέχρι τότε. Έτσι λοιπόν έφθασε και η μέρα που άλλαξε τα πάντα στη ζωή του Ράιμουντ Γκρεγκόριους. Ως κλασικός φιλόλογος είχε καταπληκτικές γνώσεις από την αρχαία ελληνική & λατινική γραμματεία, αλλά κι όλα τα αρχαία εβραϊκά κείμενα, γι αυτό και οι συνάδελφοί του στο Γυμνάσιο τον αποκαλούσαν μεταξύ τους "πάπυρο". Όλα όμως άρχισαν έπειτα απο μια αναπάντεχη συνάντηση με μια αινιγματική γυναίκα ένα πρωινό, στη γέφυρα Κίρχενφελντ που η μητρική της γλώσσα ήταν τα πορτογαλικά portugues. Αναζητώντας τη μυστηριώδη γυναίκα απο την Πορτογαλία, σ'ένα παλαιοβιβλιοπωλείο ανακαλύπτει ένα βιβλίο με τίτλο "Um ourives das palavras" (Ενας χρυσοχόος των λέξεων) που το έγραψε κάποιος Αμαντέο Πράντου και, η αναζήτηση μόλις αρχίζει... "Γιατί οι λέξεις είχαν δύναμη'μπορούσαν να βάλουν έναν άνθρωπο σε κίνηση ή να τον σταματήσουν' μπορούσαν να τον κάνουν να κλάψει ή να γελάσει. Απο μικρός το 'βρισκε αινιγματικό...
πού την έβρισκαν αυτή τη δύναμη οι λέξεις; Μήπως ήταν μαγικές;"
κι εδώ μάλλον, σ'αυτή τη διαπίστωση βρίσκεται η εξήγηση, πώς ένα βιβλίο 557 σελίδων γίνεται τόσο ελκυστικό, που δεν μπορούσα να το αφήσω πριν φθάσω μέχρι το τέλος! "
Αφήνοντας λοιπόν μια ζωή που τα βήματά της, σταθερά ίδια ακολουθούσε εδώ και χρόνια, αποφασίζει να ταξιδέψει σε μια άλλη άγνωστη χώρα, ακολουθώντας το ...ένστικτό του,
"κυριεύοντάς τον ένα ανησυχητικό και συνάμα λυτρωτικό συναίσθημα: ότι για πρώτη φορά, σε ηλικία πενήντα εφτά χρόνων, ήταν έτοιμος να πάρει τη ζωή του στα δικά του χέρια"
"Υπήρχαν άνθρωποι που διάβαζαν - και υπήρχαν και οι άλλοι. Και δεν αργούσες να ξεχωρίσεις τους αναγνώστες από κείνους που δε διάβαζαν ποτέ τους..."
Γιατί ο Γκρεγκόριους ήταν ένας άνθρωπος που του άρεζε πάρα πολύ το διάβασμα, και προσπαθώντας να συναντήσει τον συγγραφέα που τον συγκλόνιζε με τα γραπτά του, ανακαλύπτει τον ίδιο του τον εαυτό σ' ένα ταξίδι που ξεκίνησε με το "Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα"

"Να ζεί κανείς τη στιγμή: ακούγεται τόσο σωστό και τόσο όμορφο, έγραψε ο Πράντου σε μια από τις σύντομες σημειώσεις του, αλλά όσο περισσότερο το εύχομαι και το θέλω, τόσο λιγότερο καταλαβαίνω τι σημαίνει."

To the Lighthouse

Μια από τις μικροαπολαύσεις των καλοκαιροδιακοπών είναι και η ανάγνωση. Έχοντας πάντα κατα νου όπου κι αν βρίσκομαι, προσπαθώ να διαβάσω έστω και λίγες γραμμές αγαπημένων έργων. Όπως και τώρα που βρέθηκα για λίγο προσκεκλημένος σε κάποιο σπίτι, περιεργάστηκα τη βιβλιοθήκη του και άνοιξα ένα αντίτυπο της Βιρτζίνια Γουλφ "Μέχρι το φάρο".
Η περιγραφή των ηρώων της και ιδιαίτερα μέσα από τις σκέψεις τους, με παρασύρει μαζί της στις εντυπώσεις της από το περιβάλλον που διηγείται. Aν καταφέρει κανείς κι αφεθεί στο ρυθμό της νιώθει έντονα κάθε πτυχή του χώρου και των χαρακτήρων που ζωντανεύει. Κοντά σε μια οικογένεια σκιαγραφεί κάθε στιγμή και αναλύει τις μύχιες σκέψεις κάθε μέλους αλλά και των φίλων.
Καθώς έσβηνε αργά το φως της μέρας άναψα μια λάμπα θυέλλης και κάθισα αναπαυτικά σε μια πολυθρόνα απολαμβάνοντας το ευεργετικό αεράκι στη βεράντα.
Ξεφυλίζοντας αργά, σταμάτησα σε μερικά υπογραμμισμένα κομμάτια, που μου άρεσαν ιδιαίτερα για τον τρόπο που τα προσέγγιζε,
"H αλήθεια ήταν πως δεν του άρεσε η οικογενειακή ζωή. Σε τέτοιες καταστάσεις αναρωτιέται κανένας: Γιατί ζούμε; Γιατί, αναρωτιέται, μπαίνουμε σ' όλο αυτόν τον κόπο για να συνεχιστεί η ανθρώπινη ράτσα; Είναι τόσο πια αυτό επιθυμητό; Είμαστε τάχα ελκυστικοί σαν είδος; Όχι και τόσο, σκέφτηκε, κοιτάζοντας εκείνα τα μάλλον ασουλούπωτα αγόρια. Η συμπάθειά του, η Καμ, είχε πάει για ύπνο, υπέθεσε. Κουτές ερωτήσεις, μάταιες ερωτήσεις, ερωτήσεις που δεν τις κάνεις ποτέ άμα έχεις κάποια δουλειά. Είναι η ζωή του ανθρώπου εκείνο; Ποτέ δεν έχεις τον καιρό να τα σκεφτείς. Μα να που έθεσε στον εαυτό του τέτοιου είδους ερωτήματα, επειδή η κα Ράμσεϊ έδινε οδηγίες στις υπηρέτριες, κι επίσης επειδή είχε συνειδητοποιήσει, βλέποντας πόσο είχε εκπλαγεί η κα Ράμσεϊ που υπήρχε ακόμη η Κάρυ Μάνιγκ, πως οι φιλίες, ακόμα και οι καλύτερες, είναι πράγμα εφήμερο. Οι άνθρωποι απομακρύνονται. Τα έβαλε πάλι με τον εαυτό του..."
Συνέχισα σε αρκετά ακόμη βρίσκοντας σε πολλές περιπτώσεις ένα λεπτό νήμα που ενώνει τους ανθρώπους με παρόμοιες σκέψεις & συναισθήματα που εξακολουθούν να κεντρίζουν αιχμηρά το ενδιαφέρον μας.
"Kαι, καθώς ξεκουραζόταν, κοιτάζοντας από το ένα στο άλλο αόριστα, το ίδιο ερώτημα που διέτρεχε τον ουρανό της ψυχής ασταμάτητα, το πελώριο, το γενικό ερώτημα που είχε την τάση να συγκεκριμενοποιείται σε στιγμές όπως αυτή, όταν άφηνε ελεύθερο τον κουρασμένο εαυτό της, ορθώθηκε απο πάνω της, στάθηκε εκεί, της έριξε τη σκιά του. Ποιό είναι το νόημα της ζωής; Αυτό ήταν όλο - μια απλή ερώτηση, μια ερώτηση που είχε την τάση να σε πολιορκεί όσο περνούσαν τα χρόνια. Η μεγάλη αποκάλυψη δεν είχε έρθει ποτέ. Η μεγάλη αποκάλυψη δε θα ερχόταν ίσως ποτέ. Αντί γι αυτήν υπάρχουν μικρά καθημερινά θαύματα, φωτοχυσίες, σπίρτα που ανάβουν αναπάντεχα στο σκοτάδι• ένα ήταν αυτό. Αυτό, εκείνο και το άλλο• εκείνη και ο Τσάρλς Τάνσλεϊ και το κύμα που έσκαγε• η κα Ράμσεϊ που τους είχε φέρει κοντά• η κα Ράμσεϊ που είχε πει: "Ζωή μείνε εδώ ακίνητη"......
Χωρίς να το καταλάβω η νύχτα προχώρησε αθόρυβα κι εγώ σαν να ταξίδεψα εκεί στον μακρινό χώρο όπου τα πράγματα είναι για λίγο πιο ξεκάθαρα & οι σκέψεις βυθίζονται & αναδύονται στο χρόνο που βιώνουμε & επεκτείνονται στο παρελθόν αλλά και στο άγνωστο μέλλον...

ο επιμονος κηπουρος

«Η Τέσα πίστευε ότι το ανεύθυνο κυνηγητό του κέρδους από τις εταιρείες καταστρέφει τον πλανήτη, και ιδιαίτερα τις αναπτυσσόμενες χώρες. Πίσω από τη μάσκα των επενδύσεων, το δυτικό κεφάλαιο καταστρέφει το περιβάλλον των χωρών αυτών και ευνοεί την άνοδο της ληστοκρατίας. Αυτό ήταν το επιχείρημά της. Δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ακριβώς ριζοσπαστικό στις μέρες μας... «Σύμφωνα με το ίδιο επιχείρημα, η ανθρωπιστική βοήθεια προς τον Τρίτο Κόσμο δεν είναι παρά εκμετάλλευση με διαφορετικό όνομα» ξαναρχίζει να λέει «Αυτοί που επωφελούνται είναι οι χώρες που δίνουν τα χρήματα με τόκο, οι ντόπιοι Αφρικανοί πολιτικοί και αξιωματούχοι που τσεπώνουν τεράστιες μίζες και οι δυτικοί εργολάβοι και προμηθευτές όπλων που φεύγουν με υπέρογκα κέρδη. Θύματα είναι οι απλοί άνθρωποι, οι ξεριζωμένοι, οι φτωχοί και οι πολύ φτωχοί. Επίσης τα παιδιά, που δεν θα έχουν μέλλον»
«Εσύ τα πιστεύεις αυτά;» ρωτά η Λέσλι.
«Είναι λίγο αργά για μένα να πιστέψω οτιδήποτε» απαντά μειλίχια ο Τζάστιν, και μεσολαβεί μια στιγμή σιωπής πριν προσθέσει λιγότερο μειλίχια: «Η Τέσα ήταν το σπανιότερο είδος στον κόσμο: δικηγόρος που πιστεύει στη δικαιοσύνη»
Διαβάζοντας σήμερα για τον
πετρελαϊκό κολοσσό, ο οποίος διαθέτει τεράστια οικονομικά συμφέροντα στην αφρικανική χώρα, κατηγορούνταν για συνέργεια σε φόνους και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων..., αναλογίζομαι εκείνα που έχει γράψει ο Λε Καρρέ στον επίμονο κηπουρό του. Ιστορίες που μοιάζουν σαν αληθινές. Ιστορίες γύρω από φαρμακευτικές εταιρείες που προσπαθούν να σώσουν τον κόσμο αλλά και ήρωες ακτιβιστές που προσπαθούν να αποκαλύψουν τα σκοτεινά σχέδιά τους!
«Σημείωση της Τέσα: σύμφωνα με τον Άρνολντ, οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες ξοδεύουν τεράστια ποσά για να εξαγοράζουν επιστήμονες και γιατρούς, οι οποίοι θα διαφημίσουν το προϊόν τους. Η Μπίργκιτ αναφέρει ότι η ΚΒΧ δώρισε πρόσφατα πενήντα εκατομύρια δολάρια σε μια μεγάλη πανεπιστημιακή κλινική των ΗΠΑ, συν μισθούς και κάλυψη εξόδων για τρεις κορυφαίους ερευνητές και έξι βοηθούς. Η διαφθορά και ο προσεταιρισμός πανεπιστημιακών είναι ακόμη ευκολοτέρα: καθηγητικές έδρες, βιοτεχνολογικά εργαστήρια, ερευνητικά ιδρύματα κλπ "σπανίζουν όλο και περισσότερο οι αδέκαστες επιστημονικές απόψεις" - Αρνολντ.»
Πιστεύω ότι είναι ένα μυθιστόρημα, ένα οικολογικό θρίλερ χωρίς χαπι εντ αλλά πάντα κάτι γίνεται και στον πραγματικό κόσμο μας:

Ετοιμη για το εμβόλιο δηλώνει φαρμακευτική.
και δεν μπορώ να καταλάβω αν η τέχνη αντιγράφει τη ζωή ή το αντίστροφο:
O κ. Αβραμόπουλος όμως απάντησε ότι δεν θα επιλέξει καμία εταιρεία και δεν θα αγοράσει κανένα εμβόλιο προτού συζητήσει την επιλογή και τη σχετική δαπάνη με τον Πρωθυπουργό και τον κ. Ι. Παπαθανασίου και προτού «περάσει» η απόφαση από την Κυβερνητική Επιτροπή. Δεν είναι ότι εμπιστεύεται την ταχύτητα του κεντρικού κυβερνητικού συστήματος στη λήψη αποφάσεων. Είναι ότι δεν υπάρχει... σταγόνα στο ταμείο του υπουργείου Υγείας. Και μιλάμε για 30 εκατομμύρια ευρώ.... Βέβαια όλα όσα περιγράφονται στο βιβλίο συμβαίνουν σε μια αφρικανική χώρα αλλά όπως και να έχουν τα πράγματα το μυθιστόρημα του John Le Carre είναι ενδιαφέρον και ιδιαίτερα αποκαλυπτικό για τις δράσεις των μεγάλων πολυεθνικών που επηρεάζουν και τη ζωή μας.

Μακαο

Ανοίγω απαλά τις γρίλιες στην μπαλκονόπορτα κι αμέσως λεπτές φίνες γραμμές από το φώς του ήλιου σημαδεύουν το ξύλινο καλογιαλισμένο δάπεδο. Το φώς, σκέφτηκα παίρνει το σχήμα που θέλουμε κι ας λένε ότι τρέχει πιο γρήγορα από οτιδήποτε άλλο στον κόσμο. Απολαμβάνω την ησυχία της μέρας σαν μια μικρή ανακωχή ανάμεσα στο τέλος και την αρχής της εβδομάδας. Η ιεροτελεστία ενός ζεστού καφέ έχει την αξία που νιώθει ο ναυαγός που περισυλλέγεται στο κατάστρωμα ενος πλοίου. Αφήνω τη μέρα να με ταξιδέψει σε μια κρουαζιέρα χωρίς συγκεκριμένο προορισμό, θα προτιμούσα και χωρίς επιστροφή, όπως ο Φίλιπ....
"Ναί, κάτι δεν πήγαινε καλά πάνω σ'αυτό το πλοίο. Υπήρχε κάτι παράξενο και συγχρόνως ανεξήγητα οικείο και δεν ήταν σε θέση να πει αν έφταιγαν οι άλλοι ή το ταραγμένο του μυαλό, γι'αυτή του την εντύπωση..."
Διαβάζω το "Μακάο" μια φανταστική & αλληγορική ιστορία της Λίλα Κονομάρα και αναρρωτιέμαι κι εγώ όπως ο ένας από τους ήρωές της, άν η αλήθεια είναι σημαντικότερη απ' την ευτυχία όταν σ'ένα παράξενο ταξίδι αλλάζει η ζωή του γνωρίζοντας & ερωτεύοντας μια γυναίκα, που μπορεί και να μην υπάρχει στην πραγματικότητα. Αλλά τι είναι η πραγματικότητα αν όχι το σενάριο που γράφουμε εμείς οι ίδιοι σκηνοθετώντας και μοιράζοντας τους ρόλους.
"...όχι, Γρέγκ δεν πρόκειται να φύγω μαζί σου και δεν με ενδιαφέρει αν όλα αυτά είναι αλήθεια. Εξάλλου δεν είναι αλήθεια για ποιόν; Για μένα οι δύο αυτές μέρες είναι ότι πιο αληθινό έχω ζήσει σ'όλη μου τη ζωή και δεν με νοιάζει καθόλου αν ανήκουν στο 1930 ή στο 1992 ή στο πουθενά! Με καταλαβαίνεις; Είμαι πρόθυμος να ανταλλάξω όλη την υπόλοιπη ζωή μου γι αυτές τις δυο μέρες, ακόμα κι αν, αντικειμενικά δεν βρίσκονται σε κανένα ημερολόγιο!.."
Το ταξίδι λοιπόν δεν είναι καθόλου συνηθισμένο, αντιθέτως είναι μια πρωτότυπη ιστορία που στροβιλίζει επιδέξια τις σκέψεις και τους χαρακτήρες στο χρόνο και στο χώρο "Ο χρόνος ακροβατεί διαρκώς ανάμεσα στην έκσταση και την άβυσσο..."
"Πώς μπορούμε να συγκρίνουμε τον άνθρωπο, ένα ον πεπερασμένο, θνησιγενές, με το άπειρο, το αιώνιο.... Εννοιες όπως ο χώρος, ο χρόνος παίρνουν άλλες διαστάσεις, ασύλληπτες, που προκαλούν δέος....."
Μια αιωνίως επαναλαμβανόμενη σκηνή πάνω σ'ένα πλοίο φάντασμα που περιπλανιέται αιώνια στις θάλασσες, αναβιώνοντας εσαεί το τελευταίο του ταξίδι, μέχρι την ημέρα που βυθίστηκε!
Κι όμως ο κόσμος αντιδρά, σαν να συνέβαιναν όλα για πρώτη φορά! Λες και πάσχουμε από συλλογική αμνησία!
Εκτός αν... εκτός αν το δούμε σαν δεύτερη ευκαιρία για να διορθώσουμε τα λάθη μας, όπως ο ένας από τους ήρωες αυτής της παράξενης & γοητευτικής ιστορίας της Λίλας Κονομάρα.