"Κάτω από το Ηφαίστειο"

Αν και νωρίς εκείνο το βράδυ του Σαββάτου, το κανάλι της Βουλής προβάλει την ενδιαφέρουσα και σπαραχτική ταινία του Τζον Χιούστον, "Κάτω από το Ηφαίστειο". Μπορεί να είχαμε την απονομή των όσκαρ, ωστόσο και οι κλασικές ταινίες, έχουν σταθερή και διαχρονική αξία, ιδίως οι μεταφορές βιβλίων στη μεγάλη οθόνη, όπως το  "Under the Volcano" του Malcom Lowry, που αφηγείται την ιστορία και την πορεία της πτώσης του Βρετανού αλκοολικού προξένου Τζέφρυ Φέρμιν, την Ημέρα των Νεκρών στο Μεξικό, λίγο πριν από το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, που είχα διαβάσει, αλλά δεν είχα δει μέχρι τώρα την κινηματογραφική του μεταφορά. Ο ίδιος ο συγγραφέας; το χαρακτήρισε «Μια μεθυσμένη Θεία Κωμωδία» Σ' ένα μικρό απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου, ο Φ. Δρακονταειδής γράφει: "Υπάρχουν στην ευρωπαϊκή κι αμερικανική λογοτεχνία πολυάριθμοι "καταραμένοι" συγγραφείς, περισσότεροι ίσως τα τελευταία πενήντα χρόνια απ' ότι στο παρελθόν. Περισσότεροι σε περιόδους τριγμών και κρίσης παρά σε χρυσές εποχές σταθερότητας. Πολλοί από αυτούς περνούν απαρατήρητοι και τους ανακαλύπτουμε μετά το θάνατό τους, άλλοι γίνονται μόδα που έρχεται, μας καλύπτει και παρέρχεται. Μένουν στο τέλος κάποιοι άλλοι, που για ορισμένους θεωρούνται πρόδρομοι κινημάτων (Τζακ Κέρουακ), οι πιο σπουδαίοι των σπουδαίων. Και σε μιαν άκρη βρίσκονται ελάχιστοι που πέρασαν μόνοι κι είναι αντικείμενο έρευνας, ώστε ν' αποφασιστεί επιτέλους ποια θέση θα πάρουν στη διαρκώς γραφόμενη κι αέναα αναπροσαρμοζόμενη ιστορία των λογοτεχνικών ρευμάτων. Αυτοί συνήθως έχουν θαυμαστές φανατικούς και λίγους. Τέτοια είναι η περίπτωση του Μάλκομ Λόουρυ. Ας προσδιορίσουμε όμως τι εννοούμε, χαρακτηρίζοντας διάφορους συγγραφείς "καταραμένους". Είναι εκείνοι που στρέφονται προς τον εαυτό τους, όχι για να ναρκισευτούν, αλλά για να βρουν, με ηδονή συχνά, τα τρωτά τους, που μοιάζουν να είναι τρωτά της ανθρωπότητας..."

Μπορεί γεωγραφικά να ταιριάζει ο τίτλος, : (...οι κλιμακωτές πλαγιές της Σιέρα Μάδρε Οριεντάλ, τα δυο ηφαίστεια, το Ποποκατεπέτλ και το Ιξτασιουάτλ υψώνονταν ολοκάθαρα και μεγαλόπρεπα στο ηλιοβασίλεμα...), θα πρόσθετα όμως: κάτω από το ηφαίστειο ...μιας/της σχέσης, ανάμεσα σε δυο ανθρώπους, τον Πρόξενο, Τζόφρεϋ και την  Υβόν. Δυο άνθρωποι που ενώθηκαν, χώρισαν και προσπάθησαν να ξαναβρεθούν, κάτω από τις δύσκολες συνθήκες όπως της ...ενδοτικότητας της Υβόν στον ετεροθαλή αδελφό του Τζόφρεϋ και της κατάρρευσης/εξάρτησης από το αλκοόλ του Πρόξενου, αναδεικνύοντας όμως το μέγεθος της αγάπης αλλά και της ...κτητικότητας που επιβάλλει μερικές φορές έντονα και μάλλον ανεξέλεγκτα η ανθρώπινη φύση, τουλάχιστον από την αρσενική πλευρά, αδυνατώντας να ελέγξει τα συναισθήματά του απέναντι στον  Χιού, για την προδοσία του με την σύζυγό του Υβόν.
Κάνοντας έτσι την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη, μη μπορώντας να ξεπεράσει την εξάρτηση από το αλκοόλ, εδώ μάλιστα έχουμε το “μεσκάλ” αλλά και την ταυτόχρονη έλξη / απώθηση που νιώθει για την Υβόν, [...τώρα πια ξέρω καλά, και γελάω γράφοντάς το αυτό, αν σ' αγαπώ ή όχι... Μερικές φορές με πιάνει ένα αλλόκοτο συναίσθημα, μια απελπισμένη παράξενη ζήλια που όταν βαραίνει με το πιοτό, γίνεται επιθυμία να καταστρέψω τον εαυτό μου με την ίδια μου τη φαντασία-για να μη με καταβροχθίσουν-τα φαντάσματα...] παρά την ειλικρινή συγγνώμη της, ο Τζόφρεϋ βρίσκεται σε διαρκή ίλιγγο και ζάλη. Μετά τον χωρισμό τους, η Υβόν επιστρέφει κοντά του προσπαθώντας να τον προσεγγίσει, να τον βοηθήσει να ξαναβρεί τον εαυτό του, να περιορίσει το αλκοόλ και να τον πάρει μαζί της σε ένα ήσυχο και γαλήνιο μέρος. Ξανά μαζί οι δυο τους, όπως και πριν. Αν και του είχε ταχυδρομήσει τα γράμματά της, δεν τα είχε διαβάσει ο Τζόφρεϋ που κι ο ίδιος όμως είχε γράψει τις δικές του σπαραχτικές επιστολές προς εκείνη:
“Από τον Δεκέμβρη του 1937 που έφυγες εσύ, κι είναι τώρα, όπως μαθαίνω, άνοιξη του 1938, πάλεψα απεγνωσμένα ενάντια στην αγάπη μου για σένα. Δεν τολμούσα να της παραδοθώ. Κρατήθηκα από κάθε ρίζα και κλαδί που θα με βοηθούσε να διαβώ μόνος μου αυτή την άβυσσο της ζωής μου, μα δεν μπορώ πια να ξεγελώ τον εαυτό μου. Για να επιζήσω χρειάζομαι τη βοήθειά σου. Αλλιώς γρήγορα ή αργά θα χαθώ. Α, αν μου είχες αφήσει τουλάχιστον κάτι στη θύμηση να σε μισήσω τελειωτικά, τόσο που καμιά καλή σκέψη για σένα να μη με αγγίζει σ’ αυτό το φοβερό τόπο που σέρνομαι![......] Κι ακόμα, αν μου είχες γράψει ΑΜΕΣΩΣ, ίσως να ήταν διαφορετικά-να μου έστελνες έστω και μια κάρτα, κάτι βγαλμένο απ΄την κοινή αγωνία του χωρισμού μας, κάτι που να απευθύνεται μόνο σε ΜΑΣ και παρ΄ όλα όσα είχαν γίνει, να βάζει τέλος σ΄αυτόν τον παραλογισμό αμέσως-με κάποιον τρόπο, όποιο και να 'τανε-και να λέει πως αγαπιόμαστε, κάτι, ένα τηλεγράφημα, τι απλό! Περίμενες όμως πάρα πολύ-ή έτσι φαίνεται τώρα, ως μετά τα Χριστούγεννα[.....]κι ύστερα αυτό που έστειλες δεν μπορούσα να το διαβάσω. Όχι: δε βρέθηκα ούτε μια φορά λεύτερος από την αγωνία ή αρκετά ξεμέθυστος έτσι για να καταλάβω κάτι παραπάνω από το γενικό ύφος αυτών των γραμμάτων. 

Μπορούσα όμως, μπορώ να τα αγγίξω. Νομίζω πως έχω πάντα μερικά πάνω μου. Να τα διαβάσω όμως, δεν το αντέχω, έχει περάσει πολύς καιρός. Δε θα προσπαθήσω τώρα. Δεν μπορώ να τα διαβάσω. Μου ραγίζουν την καρδιά. Έτσι κι αλλιώς ήρθαν πολύ αργά. Και τώρα, φαντάζομαι, δε θα υπάρξουν άλλα.[...]"   και η εξέλιξη της ιστορίας που διαδραματίζεται σε μία ημέρα, [όπως "ο Οδυσσέας" του Τζέιμς Τζόις] την γιορτή της ημέρας των νεκρών, στο Μεξικό θα επιβεβαιώσει τουλάχιστον για τον συμπαθή πρόξενο πως: "no se puede vivir sin amar"

Συγκλονιστικός ο Άλπερτ Φίνει, στην ερμηνεία του ρόλου του αλκοολικού πρόξενου, με την Ζακλίν Μπισέ στο ρόλο της Υβον.

Προσπάθησαν κι άλλοι, πριν τον Τζ. Χιούστον, να το μεταφέρουν στον κινηματογράφο  αλλά δεν τα κατάφεραν. Ίσως όμως ο ίδιος που είχε κι εκείνος εμπειρία με το αλκοόλ να του ήταν πιο οικείο!