εντυπωσεις & αναγνωσεις...
-Τον πρόσεξες όμως;
-Ναί. Ο Σαρντέν δεν ήταν κακός ζωγράφος με τον τρόπο του. Η μητέρα μου τον εκτιμά πολύ. Όσο για μένα, πάντα μου άρεσαν οι νεκρές φύσεις του..
-Μόνο αυτή τη σημασία έχει για σένα; Εμένα μου ραγίζει την καρδιά.
-Αυτό; φώναξε ο Τσάρλυ ξαφνιασμένος. Ένα καρβέλι ψωμί κι ένα μπουκάλι κρασί; Φυσικά είναι πολύ καλά ζωγραφισμένο.
-Ναί, έχεις δίκιο. Είναι πολύ καλά ζωγραφισμένο. Είναι ζωγραφισμένο με αγάπη και συμπόνοια. Δεν είναι μόνο ένα καρβέλι ψωμί και μια μπουκάλα κρασί, είναι ο άρτος της ζωής και το αίμα του Χριστού, μα όχι μακριά απ' αυτούς που πεινούν και διψούν, ούτε μοιρασμένα σαν ελεημοσύνη από τους παπάδες σε ορισμένες περιστάσεις. Είναι η καθημερινή μερίδα των ανδρών και των γυναικών του μόχθου' είναι τόσο ταπεινά, τόσο φυσικά, τόσο φιλικά' είναι το ψωμί και το κρασί του φτωχού, που δε ζητάει παρά μόνο να τον αφήσουν να τα γεύεται ειρηνικά, να του επιτρέπουν να δουλεύει, και να τρώει την τροφή του ελεύθερος. Είναι η κραυγή του περιφρονημένου, και του αποδιωγμένου. Σου λέει πως οποιαδήποτε κι αν είναι τα αμαρτήματά τους, οι άνθρωποι έχουν καλή καρδιά. Αυτό το καρβέλι το ψωμί και αυτή η μπουκάλα με το κρασί είναι σύμβολα της χαράς και της λύπης των αδύναμων και των ταπεινών. Ζητούν το έλεος και τη στοργή σου. Σου λένε πως η ζωή είναι σύντομη και σκληρή και το μνήμα κρύο και έρημο. Δεν είναι μόνο ένα καρβέλι ψωμί και μια μπουκάλα κρασί. Είναι το μυστήριο της ανθρώπινης μοίρας στη γη' η λαχτάρα του, για λίγη φιλία και για λίγη αγάπη, η ταπείνωση και η καρτερία του, όταν βλέπει, πως κι αυτές ακόμη του τις αρνιούνται..."
Βέβαια τα προβλήματά μας ως ανθρωπότητα, είναι πιό σύνθετα και περίπλοκα ή τουλάχιστον έτσι τα καταφέραμε, αλλά η οπτική του καλιτέχνη, του φιλόσοφου, θα είναι πάντα διαφορετική από ότι του τεχνοκράτη...
Θα είχε ενδιαφέρον όμως να συνυπήρχαν στο ίδιο μυαλό πολλές και διαφορετικές τάσεις, αλλά μάλλον είναι αδύνατον. Υποθέτω πως κάθε κλίση απαιτεί την αποκλειστικότητα ή το συντριπτικό ποσοστό αφοσίωσης, από κάθε μυαλό για να αποδώσει τα μέγιστα στον τομέα της.
Το απόσπασμα είναι από το, μάλλον αυτοβιογραφικό βιβλιο του Σώμερσετ Μωμ, "διακοπές στο Παρίσι" σε μια επισκεψη τους στο Λούβρο με τη φίλη του, Λύντια, η οποία προσπερνώντας όλους τους διάσημους ζωγράφους της εποχής, θαύμαζε έναν μικρό πίνακα του Σαρντέν.