Εικονες

[Σ. Λιούκρας «Φωτισμένα παράθυρα»]

Πόσο οικεία του είχε γίνει αυτή η εικόνα που την αντίκρυζε σχεδόν κάθε βράδυ. Ενα φωτισμένο παράθυρο. Ανάμεσα σε τόσα άλλα, σε κάποιο σπίτι, μέσ΄στην απέραντη πολιτεία. Με μια γυναικεία μορφή, καθισμένη τις περισσότερες φορές σ΄ένα μικρό τραπέζι σαν γραφείο, γράφοντας στο ημερολόγιό της, ή διαβάζοντας κάτι.
Μια εικόνα, όπως τόσες και τόσες άλλες, μια εικόνα που του τράβηξε όμως την προσοχή του, χωρίς να ξέρει ακριβώς γιατί. Μέσα στην ησυχία της νύχτας, ένα φωτισμένο παράθυρο.
Του είχε γίνει πλέον οπτασία που την περιμένει να τη δεί μόλις νυχτώνει. Μια εικόνα που έγινε σιγά- σιγά απαραίτητη. Κάτι σαν συνήθεια, πριν κοιμηθεί. Σαν ένα δικό του κομμάτι από τη ζωή του.
Πολλές φορές αναρωτήθηκε τί μπορεί να γράφει ή να διαβάζει. Πάντοτε εκεί, στην ίδια ακριβώς θέση κάθε βράδυ.
Και τί περίεργο συναίσθημα, αν κάποια φορά δεν ήταν εκεί, στην ίδια θέση όπως καθε βράδυ. Άρχιζε τις υποθέσεις για το πού να βρίσκεται, ή ακόμη μήπως έπαθε κάτι, και είναι το δωμάτιο σκοτεινό. Και περιμένει, και περιμένει μέχρι να γυρίσει, για να φωτίσει έστω και για λίγο, σαν πυρσός τα σκοτεινά μονοπάτια της ψυχής του.
Πόσες φορές συλλαμβάνει τον εαυτό του να κοιτάει το ρολόι, να την ξαναδεί και πάλι, εκεί στην ίδια θέση, να διαβάζει. Να διαβάζει μάλλον τα μαθήματά της, ή ακόμη και τα μελλούμενα...
..............................................
"Ώσπου κατέβηκε η ομίχλη / Αυτή η ανελέητη ομίχλη / που εμφανίζεται συνήθως / στις φευγαλέες ονειρώδεις πόλεις / που οικοδομούμε ανερώτιστα / μέσα σε ξένα μάτια"

[Κ. Δημουλά]

Lust, Caution

Όλα ξεκινούν με κάποια προσπάθεια, με κάποιο σχέδιο εξόντωσης του αντιπάλου. Εκτός όμως, από την συνδρομή των συμβατικών όπλων, επιστρατεύεται και η σαγήνη, και ο πόθος, ως ανθρώπινος παράγοντας εμπλοκής συναισθημάτων για την επίτευξη του ιερού σκοπού.
Το πρόβλημα που ανακύπτει, απρόσκλητα, σ' αυτές τις περιπτώσεις όμως, είναι και η δική μας έκθεση σ' αυτόν τον ερωτικό κίνδυνο, και όχι μόνο του υποτιθέμενου αντιπάλου.
"Για να σκεφτούμε τη δύναμη της γυναίκας, θα πρέπει να σκεφτούμε το χέρι του ήρωα, που δεν τρέμει στη μάχη, αλλά τρέμει στον έρωτα".[Θ.Χατζής]
Kανείς σχεδόν δεν μπορεί ν΄αποφύγει το βάσανο του έρωτα και της λαγνείας, πόσο περισσότερο μάλλον όταν είναι, όπως η ηρωίδα της ιστορίας, νέα και μάλλον άπειρη παρόμοιων συναισθημάτων & συγκινήσεων. Όμως, ο πόθος δεν σκέφτεται. Λαχταράει, κι αναπολεί. Διεισδύει ανεπαίσθητα & αθόρυβα σαν γλυκό & μεθυστικό δηλητήριο στην καρδιά & στο μυαλό.
"Ο σεξουαλικός πόθος είναι, κατά βάθος, πόθος για ολοκληρωτική κυριαρχία πάνω στο πνεύμα και το σώμα του άλλου". [I.Yalom]
Το σχέδιο όμως αποτυγχάνει και η νεαρή ηρωϊδα όχι μόνο χάνει τη μάχη, αλλά φθάνει στην κορυφαία στιγμή για την ίδια, στη μεγάλη ανατροπή, όταν στην επίσκεψη στο κοσμηματοπωλείο γίνεται μια φοβερή εσωτερική ταλάντωση των συναισθημάτων της και του καθήκοντος, τινάζοντάς τα όλα στον αέρα, αποφασίζοντας τελικά να σώσει τον εχθρό, τον αντίπαλο, από την ενέδρα κι από τον θάνατο, όπου προσπαθούσαν να τον εγκλωβίσουν, καταλήγοντας έτσι η ίδια σ' ένα πικρό φινάλε !
Γιατί όμως δεν πέτυχε το σχέδιο; Μήπως επειδή δεν ήταν αρπακτικό & πανούργα, γεμάτη αυτοκυριαρχία & αυτοπεποίθηση; Mήπως επειδή δεν ήταν επαγγελματίας στο είδος αυτό της μάχης, όπως ήταν ήδη ο αντίπαλός της βουτηγμένος ήδη μέσα στο αίμα πολλών ανθρώπων; Μήπως επειδή έτσι πρέπει να είναι τα ανθρώπινα συναισθήματα. Μήπως ο πόθος, η λαγνεία κι ό έρωτας από τη φύση τους, πάντα θα εξουσιάζουν τελικά κάποιον από τους δύο και δεν σου δίνουν ποτέ την ελευθερία ή τη δύναμη να επιλέξεις ποιός θα είναι ο δυνάστης;
Αλλά "η ζωή είναι ένα διαγώνισμα όπου δεν υπάρχουν σωστές απαντήσεις". [I.Yalom]
"Ευτυχείς εκείνοι ων το αίμα και η κρίση είναι τόσο αρμονικώς συγκερασμένα, ώστε να μη μεταβάλλονται εις αυλόν υπό τα δάκτυλα της τύχης, ηχούντα κατά την αρέσκειαν εκείνης." [Σαίξπηρ, Αμλετ, πράξη γ, σκηνή β]
Κάπου διάβασα, συγκριτικά με το βιβλίο της Αϊλίν Τσανγκ (στο οποίο βασίστηκε η ταινία), η ελλιπής δομή της ταινίας και η αποσπασματική παρουσίαση των συναισθημάτων του βασικού γυναικείου προσώπου, δυσκολεύει το κοινό να εκτιμήσει την τέχνη στην ταινία αυτή.
Tο επίσημο site της ταινίας:
Se jie.

Αντικατοπτρισμος

Βρίσκεσαι μέσα στον καθρέφτη μου, μόνιμα.
Κάθε πρωί, από το πρώτο βλέμμα της μέρας.
Δεν αρκείσαι στ΄όνειρο, κάθε βράδυ. Μ' ακολουθείς και στη μέρα.
Και μάλιστα στον καθρέφτη μου. Για νάσαι σίγουρη ότι θα σε ξαναδώ.
Οτι θα είσαι η πρώτη μορφή που θ' αντικρύσω μπροστά μου.
Τόσο έντονα, τόσο σταθερά, που δεν ξέρω πια, αν τα μάτια μου κοιτούν ή τα δικά σου, εμένα, από τον καθρέφτη μου. Μερικές φορές νομίζω πως μου αφήνεις κάποιο μήνυμα - με το κραγιόν σου - να προσέχεις σ' αγαπώ. Θέλω να σε ξαναδώ. Πώς φοβάμαι. Μήπως ραγίσει & σπάσει κάποια φορά. Ο καθρέφτης. Και δεν σε ξαναδώ. Να προσέχεις σ' αγαπώ...
...............................
"Αν καμιά φορά με πιάσεις να λέω ψέματα - σταμάτα να σου πώ - μή βιάζεσαι & με λές ψεύτρα. Είναι τώρα που δεν μπορώ να ξεχωρίσω πιά και μπερδεύω πού σταματάει τ' όνειρο και πού αρχίζει η αλήθεια"
[Κατερίνα Γώγου]
(Ιδιώνυμο)

Απογευματινό (When Nietzsche wept)

Περπατώ αργά στο μικρό ανηφορικό πέτρινο καλντερίμι, σ' ένα ήσυχο ορεινό χωριό. Νυχτώνει νωρίς τώρα, κι η καταχνιά που απλώνεται παντού, έρχεται για να συναντήσει τη νύχτα. Το φθινόπωρο υποδέχεται το χειμώνα που κατεβαίνει από τις ψηλές κορυφές στις σκεπές και στις πλακόστρωτες πλατείες. Η ομίχλη με τυλίγει στην αγκαλιά της και χάνομαι μαζί της....
Τα ξύλα καίγονται λαίμαργα με ζωηρές αναλαμπές, στη σόμπα που μοιράζει απλόχερα την θαλπωρή της μέσα στο σπίτι, κι ένας γάτος ξαπλωμένος δίπλα της γουργουρίζει ξένοιαστος. Η παρουσία μου δεν φαίνεται να τον ενόχλησε καθόλου. Βυθίζομαι αναπαυτικά στη μεγάλη πολυθρόνα κοντά στη βιβλιοθήκη του σπιτιού. Είναι απο τις ελάχιστες στιγμές που νιώθεις την αίσθηση της απόλυτης ελευθερίας να διαθέσεις τον ελεύθερο χρόνο που καταφέρνεις να τον αιχμαλωτίσεις για λίγο. Ενα ρολόι εκκρεμές συντονίζεται με τον χτύπο της σκέψης. Ο χρόνος κυλάει αργά μέσα μου σαν απολαυστική γουλιά από το ποτήρι.. γυρνώντας στο παρελθόν που γίνεται πιό κατανοητό σε στιγμές σαν αυτές...

Αναλογίζομαι σαν τον Γιόζεφ Μπρόιερ όταν μουρμούριζε τις σκέψεις του:

"Η ζωή χωρίς τη Βέρθα-μια γκρίζα ζωή, άχρωμη χωρίς μαγεία. Η επιστήμη, η δουλειά, δεν έχει χρώμα. Στην επιστήμη πρέπει κανείς μόνο να δουλεύει, όχι να προσπαθεί να ζεί μέσα της-χρειάζομαι μαγεία -και πάθος-δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς μαγεία. Να τι σημαίνει η Βέρθα, πάθος και μαγεία. Ζωή χωρίς πάθος-ποιός μπορεί να τη ζήσει;" Μπορείς εσύ; Μπορεί κανένας;"....

Έριξα μερικά ξύλα ακόμη στη φωτιά, ξαναγέμισα το ποτήρι μου, κι ενώ ο γάτος εξακολουθούσε να κοιμάται μακάριος, συνέχισα να διαβάζω τον Μπρόιερ..

"Η Βέρθα είναι ο κίνδυνος. Πριν απ'αυτήν, ζούσα μέσα στα πλαίσια. Σήμερα με γοητεύουν τα όρια αυτών των πλαισίων... Αν κάτι με δελεάζει δεν είναι ο κίνδυνος-νομίζω οτι η απόδραση είναι αυτό που με δελεάζει, η απόδραση όχι από τον κίνδυνο αλλά από την ασφάλεια. Ίσως έχω ζήσει με υπερβολική ασφάλεια! Να ξεφύγω από μια επικίνδυνα ανιαρή ζωή; Μήπως η Βέρθα είναι η επιθυμία μου για ελευθερία-η απόδρασή μου απ' τη παγίδα του χρόνου;"....

Η νύχτα έχει προχωρήσει για τα καλά κι έξω ακούγεται να φυσάει δυνατά. Σχεδόν χιονίζει κάπως και δυναμώνω κι άλλο τη φωτιά, με την επιδοκιμασία του γάτου...

"Η πολυπλοκότητα της διπλής ζωής, της μυστικής ζωής, δεν είναι του γούστου μου. Κι όμως τη λαχταράω. Η επιφανειακή αστική ζωή είναι θανάσιμα ανιαρή-παραείναι ορατή, βλέπεις πάρα πολύ καθαρά το τέλος και όλες τις πράξεις που οδηγούν στο τέλος. Ξέρω πως ακούγεται τρελό, αλλά η διπλή ζωή είναι μια επιπλέον ζωή. Υπόσχεται την προέκταση της ζωής μας"....

Η χιονόπτωση γίνεται εντονότερη, το τοπίο παραδίδεται στην αγκαλιά της φύσης κι εγώ νιώθω να χάνομαι μαζί της....

"Είναι επίσης σημαντικό να ξέρετε ότι η Βέρθα ήταν εικοσιενός χρονών, εξαιρετικά ευφυής, πολύ μορφωμένη και εντυπωσιακά όμορφη. Μιά ανάσα - όχι, ένας κυκλώνας - καθαρού αέρα για έναν άντρα στα σαρανταπέντε που αρχίζει να γερνάει!"

Κοντεύει να ξημερώσει κι οι ανεμόμυλοι του μυαλού μου δεν λένε να κοπάσουν....

"Περισσότερο ερωτευόμαστε τον ίδιο τον πόθο από το αντικείμενό του"

Στην κοιλαδα του ΗΛΑ

Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν υψηλή αίσθηση καθήκοντος. Που πιστεύουν σ'αυτό που κάνουν και προσπαθούν να το κάνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ευσυνείδητα. Δεν είναι απλώς επαγγελματίες σ' αυτό που επέλεξαν. Είναι κάτι παραπάνω, είναι η ίδια η ζωή τους, ή καλύτερα ακόμη ο τρόπος ζωής τους. Ίσως το εξιδανικεύουν, ίσως πιστεύουν οτι δεν είναι μια απλή δουλειά που πρέπει να διεκπεραιωθεί όπως τόσες άλλες, αλλά κάτι περισσότερο. Ίσως ακόμη να είναι και άξιοι σεβασμού, τουλάχιστον στη συνέπεια που τους διακρίνει. Kάπως έτσι θα περιέγραφα έναν τύπο σαν κι αυτόν που υποδύεται ο Tommy Lee Jones, και πραγματικά τα καταφέρνει άψογα, σε υπερθετικό βαθμό θα έλεγα. Όχι μόνο προσήλωση στο καθήκον και σεβασμού στα σύμβολα, αλλά και παρακίνηση των παιδιών του να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο με αυτόν.

Toν δρόμο που διήνυσε κι ό ίδιος κάποτε με κανόνες όμως και ιδανικά, που τα τήρησε σαν να ήταν, όπως αποδείχθηκε ο τελευταίος πραγματικός ιδεαλιστής και πολεμιστής, άν μπορεί να συμβαίνει αυτό. Αρχές, ιδανικά και κανόνες που μετέδωσε και στα δύο παιδιά του. Το ένα ήδη σκοτώθηκε σε μια πολεμική επιχείρηση και το άλλο αγνοείται έπειτα από την επιστροφή του απο το Ιράκ. Κι εδώ αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση... Αναλαμβάνοντας κι ο ίδιος δράση στην αναζήτηση του παιδιού του, με τη βοήθεια μιας γυναίκας που υπηρετεί στην αστυνομία, η Charlize Theron, αρχίζει ν' ανακαλύπτει σιγά-σιγά την μεγάλη παράνοια, τη μετάλαξη του ανθρώπινου μυαλού, την κατάρευση και την αποκαθήλωση των αγαπημένων του ιδανικών και συμβόλων στα οποία είχε αφιερώσει όλη του τη ζωή και την οικογένειά του. Κάτι σαν "Αποκάλυψη" στην ίδια του τη χώρα, στην οικογένειά του, στο σπίτι του, στα πιστεύω του... αντιλαμβανόμενος τελικά ότι, ναί, Εχουμε Πρόβλημα....
Σαν αρχαία τραγωδία η Susan Sarandon στο ρόλο της μητέρας...

Φεύγει κάποιο τραίνο
σ’ έρημο σταθμό
Φεύγει δίχως φρένο
δίχως αριθμό
Πάει στην Ασία, (στην Αχερουσία)
στην Αθανασία
κάθε μέρα και παντού
στο Κατμαντού

Πέτα
μαύρη πεταλούδα
στα βουνά του Βούδα
να του πεις την προσευχή σου
Πέτα
στην κορφή του κόσμου
για να γίνει εντός μου
φως, η ταραχή

Εφυγε το τρένο
έφυγα κι εγώ
τρέχω δίχως φρένο
δίχως οδηγό
Βλέπω το φαράγγι
στην καρδιά του Γάγγη
κάθε μέρα και παντού
στο Κατμαντού

Πέτα
μαύρο χελιδόνι
στ’ άδειο μου βαγόνι
να τρυγήσεις τον καρπό σου
Πέτα
μη γυρεύεις λόγια
μόνο μοιρολόγια
έχω να σου πω

Εφυγε το τραίνο
εφυγα κι εγώ...

[Ν.Γκάτσος]