Der Vorleser / Τhe Reader

«Την πρώτη μέρα των πασχαλινών διακοπών σηκώθηκα στις τέσσερις. Η Χάννα ήταν στην πρωινή βάρδια. Πήγαινε με το ποδήλατο στις τέσσερις και τέταρτο και στις τεσσερισήμισι ήταν στο τραμ για το Σβέτσιγκεν... Ανέβηκα στη δεύτερη στάση. Το δεύτερο βαγόνι ήταν άδειο, στο πρώτο η Χάννα στεκόταν δίπλα στον οδηγό. Δίστασα λίγο, μην ξέροντας αν θα 'πρεπε να καθίσω στο μπροστινό ή στο πίσω βαγόνι και τελικά κάθισα στο πίσω. Μου φάνηκε πως ήταν πιο "ιδιωτικό", πιο πρόσφορο για ένα αγκάλιασμα, για ένα φιλί. Αλλά η Χάννα δεν ήρθε...» «Πρέπει να με είδε που περίμενα στη στάση και επιβιβάστηκα. Για μένα μόνο είχε σταματήσει το τράμ. Αλλά συνέχισε να στέκεται δίπλα στον οδηγό, κουβέντιαζε και αστιευόταν μαζί του. Τους έβλεπα. Το τραμ περνούσε από τις στάσεις, χωρίς να σταματήσει. Δεν το περίμενε κανείς. Οι δρόμοι ήταν άδειοι... Η πορεία συνεχίστηκε. Μετά το Επελχάιμ οι ράγες δεν ήταν στη μέση αλλά στην άκρη του δρόμου... Το τραμ έτρεχε πιο γρήγορα, με τον ομοιόμορφο θόρυβο που κάνουν τα τρένα... Ένιωθα όμως αποκλεισμένος, απόβλητος από τον κανονικό κόσμο, όπου ζούσαν, εργάζονταν και ερωτεύονταν οι άνθρωποι. Σαν να ήμουν καταδικασμένος σε μια ατέλειωτη διαδρομή...»

Η ιστορία έχει ήδη ξεκινήσει με μια έντονη σχέση ανάμεσα στον νεαρό Μίχαελ Μπέργκ και στην μεγαλύτερή του Χάννα, μια σχέση που θα αποδειχθεί στη συνέχεια γέφυρα με το παρελθόν της χώρας του. Ενα αριστοτεχνικό μυθιστόρημα που έχει να κάνει και με την τραυματική ιστορία της χώρας του, μέσα από τα συναισθήματα που προκαλούνται ανάμεσα στην, γεμάτη ελπίδες νέα γενιά και με εκείνους που συμμετείχαν στον πόλεμο και ακόμη περισσότερο, στα εγκλήματα πολέμου!

Συχνά τα ποδήλατά μας ήταν το ένα δίπλα στο άλλο. Δείχναμε τότε ο ένας στον άλλο ό,τι βλέπαμε:το κάστρο, τον ψαρά, το πλοίο στο ποτάμι, το αντίσκηνο, την οικογένεια που περπατούσε με στρατιωτικό βήμα στην όχθη, την αμερικάνικη λιμουζίνα με την ανοιχτή οροφή... Είχε ένα ποδήλατο με καλυμμένες μπαταρίες, πετάλια και αλυσίδα και φορούσε ένα γαλάζιο φόρεμα που ανέμιζε στο κάτω μέρος.... Πόσο περίμενα τις νύχτες! Φανταζόμουν πως τη μια νύχτα μετά την άλλη θα κάναμε έρωτα, θα κοιμόμασταν, θα ξυπνούσαμε και θα ξανακάναμε έρωτα...»
Τί γίνεται όμως όταν κάποια στιγμή έρχεται στην επιφάνεια ένα τρομακτικό παρελθόν, πώς μπορεί κανεις να αντέξει, να το ξεπεράσει, να το καταδικάσει και εν τέλει να το διαγράψει;

«Γιατί νιώθω θλίψη, όταν σκέφτομαι εκείνη την εποχή; Μήπως είναι η νοσταλγία για τη χαμένη ευτυχία; Γιατί ασφαλώς ήμουν ευτυχισμένος... Γιατί κάτι που υπήρξε ωραίο θρυμματίζεται στην ανασκόπηση, επειδή έκρυβε άσχημες αλήθειες; Γιατί καταστρέφεται η ανάμνηση των ευτυχισμένων ετών ενός γάμου, όταν αποκαλύπτεται πως ο άλλος είχε όλα αυτά τα χρόνια εραστή; Μήπως επειδή σε μια τέτοια κατάσταση δεν μπορείς να έισαι ευτυχισμένος; Μα αφού ήσουν ευτυχισμένος!
Μερικές φορές η ανάμνηση κάνει απιστίες στην ευτυχία, κι αυτό συμβαίνει, όταν το τέλος υπήρξε οδυνηρό. Μήπως επειδή η ευτυχία είναι σωστή, μόνο όταν κρατάει αιώνια; Επειδή με πόνο τελειώνει μόνο κάτι που πονούσε πάντα, χωρίς όμως να το συνειδητοποιούμε και να το αντιλαμβανόμαστε; Αλλά τι σημαίνει πόνος που δε συνειδητοποιείται και δεν αντιλαμβάνεται;

«Αυτές είναι εκ των υστέρων σκέψεις. Ούτε κι αργότερα ήταν παρηγοριά. Πώς θα μπορούσε να με παρηγορήσουν που κατά κάποιο τρόπο ο πόνος της αγάπης μου για τη Χάννα ήταν η μοίρα της γενιάς μου, η γερμανική μοίρα, από την οποία εγώ κατάφερα να ξεφύγω ή να την ξεπεράσω δυσκολότερα απ' τους άλλους; Παρ' όλα αυτά, καλό θα ήταν να μπορούσα τότε να νιώθω πως ανήκω στη γενιά μου.»

Το εξαιρετικό και καταπληκτικό αυτό βιβλίο του B. Schlink «Διαβάζοντας στη Χάννα» γράφτηκε το 1995 και διαδόθηκε ακόμη περισσότερο έπειτα από την κινηματογραφική του μεταφορά. Το συνάντησα στο μπλογκ βολτίτσες.και καταπιάστηκα τις μέρες αυτές, έπειτα & από την άμεση προτροπή μιας φίλης δημοσιογράφου της (Ε) για να το διαβάσω ή να δω την κινηματογραφική του εκδοχή. Τελικά προέκυψε η ανάγνωση. Μια ανάγνωση που επιδέχεται πολλές ερμηνείες και αλληγορίες, για τον άνθρωπο και γενικά για τον κόσμο μας.

[Απο τις Εκδόσεις "Κριτική" σε μετάφραση Ι.Κοπερτι ]
Το ελληνο - γερμανικό βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης 2000 απονέμεται στον μεταφραστή Ιάκωβο Κοπερτί για τη μετάφραση του μυθιστορήματος „Der Vorleser“ του Bernhard Schlink