whatever works

Ο Θερβάντες ρωτούσε: "τί προτιμάς; σοφή τρέλα ή ανόητη λογική;"
και ο Γούντι Άλλεν τα προσφέρει σε πολύ καλές αναλογίες με την τελευταία του ταινία "Whatever Works"!
Mε όχημα τον Boris Jellnikoff, έναν καθηγητή της κβαντομηχανικής, γύρω στα εξήντα και κάποτε υποψήφιο για βραβείο Νobel, που ως σύγχρονος κυνικός φιλόσοφος δίνει "μαθήματα" στους φίλους του σε κάθε ευκαιρία, για την πολιτική, τις θρησκείες, τα κοινωνικά συστήματα, την ευφυϊα, την τύχη, το συναίσθημα, την προοπτική του ανθρώπινου είδους μέσα από ανατρεπτικές καταστάσεις & γεγονότα σ' αυτή τη ρομαντική κωμωδία που αναλύει & σαρκάζει κάθε θεωρία & νοοτροπία.
"...Τα διδάγματα του Ιησού είναι υπέροχα. Το ίδιο υπέροχα ήταν κι οι αρχικές προθέσεις του Καρλ Μαρξ. Πού το κακό; Όλοι μοιράζονται τα πάντα. Αγαπάτε αλλήλους. Δημοκρατία. Λαϊκή Κυβέρνηση. Όλες αυτές είναι σπουδαίες ιδέες, αλλά έχουν ένα βασικό μειονέκτημα. Ποιό; Βασίζονται στην απατηλή θεωρία ότι ο κόσμος είναι κατά βάση καλός. Δώσ' του τη δυνατότητα να επανορθώσει και θα το κάνει. Ότι δεν είναι ανόητα, εγωιστικά, άπληστα και δειλά σκουλήκια όλοι..." Διανύοντας πλέον τη μέγιστη εμπειρία της ζωής του και αφήνοντας πίσω του με επώδυνο τρόπο (προσπαθώντας ν' αυτοκτονήσει) μια λαμπρή καριέρα και μια πλούσια & άνετη ζωή, σαρκάζει & αυτοσαρκάζεται ανελέητα διατηρώντας την πεποίθηση για το τυχαίο της ύπαρξής μας.
"Ο κόσμος κάνει τη ζωή πολύ πιο δύσκολη απ' ότι θα έπρεπε. Ενώ είναι ήδη εφιαλτική χωρίς τη βοήθειά τους. Βασικά λυπάμαι που το λέω αλλά σαν είδος έχουμε αποτύχει... Εγώ είμαι ότι κάτσει (ό,τι λειτουργήσει) αρκεί να μην πληγώνεται κανείς. Βρίσκω τρόπο να ξεκλέβω λίγη χαρά μέσα σ' αυτό το σκληρό, άγνωστο και μαύρο χάος. Έτσι είμαι εγώ.
Στη νεαρή ύπαρξη που το έσκασε από το σπίτι της και η τύχη φέρνει απρόσμενα στη ζωή του, λειτουργεί ως πυγμαλίων.
"Ο παράγοντας τύχη στη ζωή είναι απλά εντυπωσιακός. Εσύ ήρθες στον κόσμο χάρη σ' ένα τυχαίο γεγονός κάπου στο Μισισσιπή. Εγώ προέκυψα από την ένωση του Σαμ & της Γέττα στο Μπρόνξ δεκαετίες νωρίτερα και, μέσα από μια αστρονομική αλληλουχία περιστάσεων τα μονοπάτια μας διασταυρώθηκαν. Δύο "φυγάδες" στο αχανές μαύρο, αμείλικτο, βίαιο και ασήμαντο σύμπαν"
Κι όταν η ίδια ζητάει να τον παντρευτεί επειδή τον αγαπάει: "Άσε με να σου μάθω κάτι για την αγάπη", λέει στην νεαρή & δροσερή ύπαρξη που βρέθηκε τυχαία κοντά του, "Φυσικά υπάρχουν κι εξαιρέσεις αλλά δεν αποτελούν τον κανόνα. Η αγάπη παρ' ότι λένε όλοι δε νικάει τα πάντα ούτε κρατάει συνήθως. Στο τέλος οι ρομαντικοί πόθοι της νεότητας περιορίζονται σε ό,τι κάτσει..."
Κι όταν καταφθάνουν - εξαιρετική η στιγμή της μεταφοράς της Πέμπτης Συμφωνίας του Μπετόβεν "ως χτύπημα της μοίρας στην πόρτα"- πρώτα η μητέρα της που την είχε αφήσει ο σύζυγός της για την καλύτερη φίλη της και στη συνέχεια ο πατέρας της, οι καταστάσεις που διαδραματίζονται & οι διάλογοι που απευθύνονται έμμεσα σε πολλούς αποδέκτες, είναι τόσο απίθανες όσο και πιθανές και μόνο ένας σκηνοθέτης σαν τον Γ. Άλλεν θα μπορούσε να τις διαμορφώσει τόσο εξαιρετικά, διακωμωδώντας & αναμιγνύοντας όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά με το τυχαίο ή το πεπρωμένο.
Και όπως διευκρινίζει ο ίδιος: "Αυτή η αναζήτηση στη ζωή για κάτι είναι που δίνει μια ψευδαίσθηση ουσίας, κάτι να δαμάσει τον πανικό... Τώρα βλέπετε πόσο τυχαία είναι όλα στο σύμπαν.... όλοι προσπαθούν και ποθούν να γνωρίσουν το σωστό άτομο κι εγώ πήδησα από το παράθυρο κι έπεσα πάνω της!
και γράφοντας τον αισιόδοξο επίλογο στην ταινία του:
"Γι αυτό σας λέω πως ό,τι αγάπη μπορείτε να δώσετε & να πάρετε ό,τι ευτυχία μπορείτε να κλέψετε ή να προσφέρετε, κάθε προσωρινό μέσο ευλογίας.... ό,τι προκύψει - ό,τι λειτουργήσει. Μή γελιέστε, τίποτα δεν είναι θέμα ευφυϊας. Μεγάλο μέρος της ύπαρξής σας είναι καθαρή τύχη κι ας μή το δέχεστε. Ξέρετε πόσες πιθανότητες είχε το σπέρμα του πατέρα σας μέσα στα δισεκατομμύρια για να βρεί το ωάριο που σας γονιμοποίησε; Μή το σκεφτείτε θα σας πιάσει πανικός!
ps: ο τίτλος "whatever work" περισσότερο ταιριάζει προς το (ό,τι λειτουργήσει) μέσα στο χαοτικό σύμπαν που βρισκόμαστε.